Vraag:
Ik wil graag weten of er een manier is om de Waswaas (influisteringen) van de Shaytaan en van de Nafs (eigen ego) te onderscheiden. Kunnen wij weten welke (Waswaas) waar vandaan komt? Als het komt uit de Nafs, worden wij daar dan voor bestraft ondanks dat wij het verwerpen?
Antwoord:
Alle lof zij Allah.
De Waswaas die mensen ervaren is niet allemaal hetzelfde type of in dezelfde mate. Ofwel in termen van type of ziekte, ofwel in termen van bron en effect.
Het type Waswaas dat mensen verleidt om te luisteren of te kijken naar verboden zaken of om immorele daden te verrichten en de zaken verleidelijk laat lijken, komt van drie bronnen: de Nafs die zelf neigt naar het slechte (zie Soerat Yoesoef: 53), de duivels onder de djinn en de duivels onder de mensen.
Allah zegt over de eerste bron, namelijk de Nafs, beschrijvend het volgende (interpretatie van de betekenis):
“En voorzeker, Wij hebben de mens geschapen en Wij weten wat zij hem influistert. En Wij staan dichter bij hem dan zijn halsader.”
(Soerat Qaaf: 16)
Allah zegt over de tweede bron, de duivels onder de djinn, beschrijvend het volgende (interpretatie van de betekenis):
“Toen fluisterde de satan hem in. Hij zei: “O Adam, zal ik jou wijzen op de boom van de eeuwigheid en een koninkrijk dat niet vergaat?”
(Soerat Taa-Haa: 120)
Allah zegt over de derde bron, de duivels onder de mensen, beschrijvend het volgende (interpretatie van de betekenis):
“Zeg (o Mohammed): “Ik zoek toevlucht bij de Heer van de mensen. De Koning van de Mensen. De God van de Mensen. Tegen het kwaad van de influisteraar (d.w.z. van de satan) die zich terugtrekt (en stopt met het influisteren wanneer iemand Allah gedenkt). Degene die influistert in de borsten (d.w.z. in de harten) van de mensen. Onder de djinns en de mensen.”
(Soerat an-Naas :1-6)
Dus deze Waswaas kan komen van de djinn of van de kinderen van Adam (de mensen).
Wanneer een moslim met betrekking tot zijn Woedoe' en zijn gebed niet weet hoe vaak hij zichzelf gewassen heeft tijdens de Woedoe' of hoeveel Rakacaat hij heeft verricht in het gebed, dan komt deze influistering van de Shaytaan. Als hij toevlucht bij Allah zoekt tegen de Shaytaan, dan zal Allah voldoende zijn als Beschermer tegen hem. Maar als hij toegeeft aan hem en reageert op de Waswaas, dan zal de kracht van Shaytaan over hem toenemen en dat soort Waswaas zal een chronisch probleem worden. Dit is wat al-Waswaas ul-Qahri (overdreven Waswaas) genoemd wordt. Een persoon die gespecialiseerd is op dit gebied zei: “Dit soort Waswaas is een ziekte die sommige mensen overkomt, zoals elke andere soort ziekte. Het verwijst naar herhaaldelijke gedachtes, bewegingen, ideeën of opvattingen van weerzinwekkende natuur die een persoon normaal zou afkeuren en waar een persoon tegen strijdt om er weerstand tegen te bieden. Hij realiseert zich ook dat ze fout en betekenisloos zijn, maar er is iets dat hem duwt in die richting. Hij faalt meestal in het bieden van weerstand. De kracht van deze Waswaas kan variëren. Zo erg dat het kan lijken (voor een ongespecialiseerd iemand) dat het erg krachtig is en dat het lijkt alsof de zieke persoon het gewillig doet. Deze soort Waswaas kan invloed hebben op de aanbidding van een persoon en op zijn wereldse zaken.”
De Waswaas van de Shaytaan kan verdreven worden door toevlucht te zoeken bij Allah. Het type Waswaas dat afkomstig is van een persoon zelf kan ook verdreven worden door toevlucht te zoeken bij Allah en het versterken van de band tussen een persoon en Zijn Heer door daden van aanbidding te verrichten en gehoorzaam (aan Hem) te zijn. Het kan ook door het opgeven van slechte daden.
Al-Waswaas ul-Qahri (overdreven Waswaas) is dus een soort ziekte, zoals hierboven beschreven.
Het verschil tussen de Waswaas die komt van de Shaytaan en de Waswaas die afkomstig is de Nafs is klein. Sheikh ul-Islaam ibn Taymiyah (moge Allah hem genadig zijn) zei: “Aboe Haazim maakte een vergelijking tussen de Waswaas die afkomstig is van de Nafs en de Waswaas die afkomstig is van de Shaytaan. En (hij) zei: “Wat jouw Nafs haat voor jouw Nafs is van de Shaytaan, dus zoek toevlucht bij Allah ertegen. En wat jouw Nafs wenst voor jouw Nafs, is van jouw Nafs dus weerhoud jezelf ervan om het te doen.”
(Madjmoec ul-Fataawa, boekdeel 17, blz. 529-530)
Het wil zeggen dat de Nafs gewoonlijk dingen influistert die verbonden zijn aan bevliegingen en verlangens waar mensen van houden.
Sommige geleerden hebben een ander belangrijk verschil ontdekt. De Waswaas die afkomstig is van de Shaytaan laat de zonde mooi lijken totdat de moslim er in valt. Als de Shaytaan niet in staat is om dat voor elkaar te krijgen, dan gaat hij over op een andere zonde. Als dat niet werkt, dan gaat hij door naar de derde en ga zo verder. Het gaat hem er niet om dat een moslim vervalt in een bepaalde zonde. Hij wil dat de moslim zijn Heer ongehoorzaam is. Het is voor hem allemaal hetzelfde, of hij de moslim iets laat doen wat verboden is of het weglaten van een verplichting. Het is allemaal een zonde en ongehoorzaamheid. In tegenstelling tot de Waswaas die afkomsting is van de Nafs. Het is datgene dat ervoor zorgt dat een persoon een specifieke zonde begaat, maar wel herhaaldelijk oppast om het te doen.
De moslim zal niet bestraft worden voor de Waswaas die afkomstig is van de Shaytaan of van zijn eigen Nafs, zolang hij er niet over spreekt of ernaar handelt. Hij dient wel weerstand te bieden. Als hij verzuimt om weerstand te bieden en erin mee gaat, dan zal hij bestraft worden voor die verwaarlozing.
Hij is opgedragen om geen aandacht te schenken aan de Waswaas die afkomstig is van de Shaytaan. Hij dient verder te gaan op basis van het kleinere aantal (Rakacaat) in het gebed wanneer hij niet zeker weet hoeveel hij er al verricht heeft. Hij dient toevlucht te zoeken tegen de Shaytaan en drie keer links te spuwen als de Waswaas van de Shaytaan naar hem komt tijdens het gebed. Verder dient hij goed gezelschap te houden en slechte mensen te ontwijken. Degene die nalatig is tot een van deze zaken zal vallen in de valkuilen van zijn Nafs die geneigd is naar het slechte, of hij zal gehoor geven aan de duivels onder de djinn en de mensen. In dat geval zal hij worden bestraft.
Zoals hierboven benoemd is, is de overdreven Waswaas een soort ziekte. De moslim zal daardoor niet benadeeld worden en Allah zal hem daar niet voor bestraffen, omdat hij er niks aan kan doen. Allah zegt (interpretatie van de betekenis):
“Allah belast geen ziel boven wat Hij haar gegeven heeft (d.w.z. boven haar vermogen).”
(Soerat at-Talaaq :7)
“Vrees daarom Allah voor zover jullie daartoe in staat zijn, luister en gehoorzaam en geef uit (aan liefdadigheid).”
(Soerat at-Taghaaboen :16)
En de Profeet (vrede zij met hem) zei: “Allah zal mijn Oemmah (volgelingen) vergeven voor alle influisteringen die hun gedachtes kruisen, zolang zij er niet naar handelen of erover praten.”
(al-Boekhaarie en Moeslim)
Degene die beproeft wordt met deze soort Waswaas dient altijd Koran te lezen en Dhikhr te reciteren, zoals die beschreven zijn in de Islamitische wetgeving, 's ochtends en 's avonds. Hij dient zijn geloof te versterken door daden van aanbidding te verrichten en het slechte te vermijden. Hij dient zichzelf bezig te houden met het opdoen van kennis. Alhoewel de Shaytaan macht kan krijgen over een aanbidder, kan hij geen kracht krijgen over één die kennis bezit.
De Shaytaan kan naar een moslim komen en slechte dingen influisteren over Allah, of Zijn Boodschapper, of Zijn Wetgeving, dingen die de moslim haat en die een moslim niet goedkeurt. Het feit dat hij weerstand biedt aan deze Waswaas en het haat, is een teken van soliditeit in zijn geloof. Hij dient dus te streven naar controle over zijn Nafs (Djihaad un-Nafs) en niet te reageren op degene die hem aanspoort tot het slechte.
Ibn Kathier (moge Allah hem genadig zijn) zei: “De zin (interpretatie van de betekenis):
“En of jullie nou onthullen wat zich in julliezelf bevindt of dit verbergen, Allah zal jullie ervoor ter verantwoording roepen.”
(Soerat al-Baqarah :284)
betekent dat zelfs dat als Hij om een verklaring vraagt en vragen stelt aan je, Hij jou niet zal bestraffen. Behalve voor hetgeen dat een persoon had kunnen afwenden. Wat een persoon niet kan afwenden, zoals de Waswaas van de Nafs, daar is niemand verantwoordelijk voor, en het haten van de slechte Waswaas is een gedeelte van geloof.”
(Tafsier Ibn Kathier, boekdeel 1, blz. 343)
Aan sheikh cAbdoel-cAziez ibn Baaz (moge Allah hem genadig zijn) werd gevraagd: “Waswaas en denkbeelden kunnen zich in een persoons gedachten afspelen, vooral als het aankomt op Tawhied (de Eenheid van Allah) en geloof. Zal de moslim daarvoor bestraft worden?”
Hij antwoordde: “In as-Sahiehayn en elders is overgeleverd dat de Boodschapper van Allah (vrede zij met hem) zei: “Allah zal mijn Oemmah (volgelingen) vergeven voor alle influisteringen die hun gedachtes kruisen, zolang zij er niet naar handelen of erover praten.”
(al-Boekhaarie en Moeslim)
En het is overgeleverd dat de metgezellen (moge Allah tevreden over hen zijn) de Profeet (vrede zij met hem) hebben gevraagd over de soorten Waswaas en gedachtes die in hun gedachten afspeelden. De Profeet (vrede zij met hem) werd gevraagd over de influisteringen en hij zei: “Dat is (een teken van) zuiver geloof.”
(Moeslim)
En hij (vrede zij met hem) heeft gezegd: “Een mens zal zichzelf zaken blijven afvragen, totdat hij het volgende denkt: “Allah heeft de schepping gecreëerd. Wie heeft Allah dan gecreëerd?” Wie iets dergelijks overkomt, laat hem dan zeggen: “Ik geloof in Allah en Zijn Boodschapper.”
(al-Boekhaarie en Moeslim)
Volgens een andere overlevering: “Laat hem toevlucht zoeken bij Allah en stop ermee.”
(Moeslim)
(Toehfat ul-Ikhwaan bi Adjwibati Moehimmati tatacallaq bi Arkaan il-Islaam, nr. 10)
En Allah weet het het beste.
Islam Q&A