Vraag:
Is het verplicht om de mond te bewegen wanneer wij sommige Adhkaar (gedenkingen van Allah) willen opzeggen? Als we bijvoorbeeld de badkamer of wc betreden en Dhikr (het gedenken van Allah) verrichten. Of is het voldoende om het in onze gedachten te zeggen? En hoe zit het ermee als wij willen gaan slapen of de Adhkaar van de ochtend opzeggen?
Antwoord:
Alle lof zij Allah.
Ten eerste: Het gedenken van Allah is één van de meest nobele daden die een moslim kan verrichten. Dhikr wordt niet alleen verbaal verricht. Want ook met onze harten, tong en onze ledematen kunnen wij Allah gedenken.
Sheikh ʿAbdoerrahmaan Ibn Saʿdie zei: “De term ‘Dhikr ullaah’ (het gedenken van Allah) omvat alles waarmee een persoon dichter bij Allah kan komen. Zoals de geloofsovertuigingen (ʿAqiedah), gedachten, daden van het hart, fysieke daden, het prijzen van Allah, het opdoen van baatvolle kennis, het onderwijzen ervan, etc. Dit alles valt onder het gedenken van Allah.”
(ar-Riyaadh un-Nadirah, blz. 245)
Sheikh Ibn ul-ʿOethaymien zei: “Het gedenken van Allah kan met het hart, de tong of met de fysieke daden worden verricht. Het grondbeginsel hierbij is het gedenken van Allah met het hart. De Profeet (vrede zij met hem) heeft namelijk gezegd: “En waarlijk, in het lichaam bevindt zich een Moedghah (een vleesklomp), als deze goed is, dan is het hele lichaam goed en als deze verdorven is, dan is het hele lichaam verdorven: en werkelijk, dit is het hart.”
(al-Boekhaarie en Moeslim)
Datgene dat telt is de gedenking (van Allah) in het hart want Allah zegt (interpretatie van de betekenis):
“En gehoorzaam niet degene wiens hart Wij onachtzaam hebben gemaakt in het gedenken van Ons, en (die) zijn eigen begeerten volgt.”
(Soerat al-Kahf: 28)
Het gedenken van Allah met de tong of met de fysieke handelingen zonder Hem in het hart te gedenken, is een ernstige tekortkoming. Het is als een lichaam zonder ziel. Het gedenken van Allah met het hart houdt onder meer in:
– het overpeinzen van de Tekenen van Allah;
– van Hem houden;
– Hem vereren;
– berouwvol tot Allah keren;
– Hem vrezen;
– vertrouwen in Hem stellen;
– en andere daden van het hart.
Het gedenken van Allah met de tong houdt het spreken in van alle woorden die je dichter bij Allah brengen. Waarvan het zeggen van Laa ilaaha illAllaah (niets of niemand heeft het recht aanbeden te worden behalve Allah) het allerhoogst is.
Het gedenken van Allah met de fysieke daden houdt (het verrichten van) elke daad in die je dichterbij Allah brengt. Zoals het staan, buigen en knielen in gebed, strijden op de Weg van Allah en het betalen van de Zakaat (armenbelasting). Allen behoren deze tot het gedenken van Allah. Met het verrichten van deze daden gedenk je Allah. Vandaar dat Allah zegt (interpretatie van de betekenis):
“En onderhoud het gebed. Voorwaar, het gebed weerhoudt (je) van al-Faahshaa’(verdorven zonden) en al-Moenkar (verwerpelijke daden). Voorzeker, het gedenken van Allah is groter.”
(Soerat al-ʿAnkaboet: 45)
Ten tweede: Met betrekking tot de Adhkaar die met de tong worden verricht, is het belangrijk om de tong te bewegen. Zoals bij het reciteren van de Koran, het zeggen van Tasbieh (SoebhaanAllaah), Tahmied (al-Hamdoelillaah) en Tahliel (Laa ilaaha illAllaah). En ook bij de Adhkaar die worden gezegd in de ochtend, avond, bij het slapen gaan, bij het betreden van de wc, enz. Als een persoon zijn tong niet beweegt, dan wordt dit gezien alsof hij (de Adhkaar) niet heeft verricht.
Ibn Roeshd overleverde dat Imam Maalik (moge Allah hem genadig zijn) werd gevraagd over een persoon die tijdens het bidden reciteert, maar door niemand kan worden gehoord en ook zichzelf niet hoort. Ook bewoog diegene zijn tong niet. Hij zei: “Dit is geen recitatie. Recitatie is datgene waarbij de tong beweegt.”
(al-Bayaan wat-Tahsiel, boekdeel 1, blz. 490)
Al-Kaasaanie zei: “Recitatie kan alleen verricht worden door het bewegen van de tong om letters uit te spreken. Zie je dan niet dat het gebed van een aanbidder die in staat is om te reciteren en zijn tong niet beweegt, niet geaccepteerd wordt? Zo ook als hij zweert geen hoofdstuk uit de Koran te reciteren maar hij ernaar kijkt en begrijpt, zonder zijn tong te bewegen. Hij heeft zijn eed dan niet verbroken.” (omdat hij niet gereciteerd heeft, maar er slechts naar heeft gekeken.)
(Badaa’iʿ as-Sanaa’iʿ, boekdeel 1, blz. 118)
Dit blijkt ook uit het feit dat de geleerden hebben gezegd dat het niet toegestaan is voor een persoon die Djoenoeb1 is om de Koran met zijn tong te reciteren. Wel zeiden zij dat het toegestaan is om naar de Moeshaf te kijken en de Koran in zijn hart te reciteren zonder zijn tong te bewegen. Dit geeft aan dat er een verschil is tussen deze twee zaken. En het niet bewegen van de tong wordt niet gezien als lezen of reciteren.
(Madjmoeʿ, boekdeel 1, blz. 187-189)
Sheikh Ibn ul-ʿOethaymien werd gevraagd: “Is het verplicht om de tong te bewegen bij het reciteren van de Koran in gebed, of is het voldoende om het in het hart te reciteren?”
Hij antwoordde: “De recitatie moet met de tong worden gedaan. Als een persoon in zijn hart reciteert tijdens het bidden, dan is dit niet voldoende. Hetzelfde geldt voor alle Adhkaar. Het is niet voldoende om ze in het hart te reciteren. In plaats hiervan is het noodzakelijk om de tong en lippen te bewegen omdat zij (de Adhkaar) uit woorden bestaan die dienen te worden uitgesproken. Dit kan alleen worden bereikt door de tong en de lippen te bewegen.”
(Madjmoeʿ ul-Fataawa Ibn ul-ʿOethaymien, boekdeel 13, blz. 156)
En Allah weet het het beste.
Gebaseerd op een fatwa van Islamqa.com
1. Een staat van onreinheid waarbij de grote wassing vereist is.