Vraag:
Hoe kan een vader zijn kinderen gelijk behandelen als de kinderen onderling verschillen in karakter en gedrag? En hoe kan een ouder voorkómen om een kind niet voor te trekken en er gunstig gezinder tegenover te zijn ten opzichte van hun andere kinderen?
Antwoord:
Alle lof zij Allah.
1. Allah heeft Zijn de mens geschapen en ervoor gezorgd dat zij variëren in karakter, soort en houding. Dit is iets werkelijks en zichtbaars. Deze verschillen zijn er over de gehele wereld. En zelfs in een gezin kunnen er verschillen gezien worden tussen de kinderen. Er is daarin een grote Goddelijke Wijsheid en het aantonende bewijs van de geweldige Kracht van Allah.
2. Het kan niet ontkend worden dat een vader zich meer geneigd zal voelen tot een kind dat goede eigenschappen toont, hetzij fysiek of in zijn houding, of als hij een karakter heeft waartoe mensen zich aangetrokken voelen. Zoals opgewekt zijn, makkelijk in de omgang en vriendelijk. Bij een zoon is het niet vanzelfsprekend dat een ouder zich tot hem geneigd voelt. Ook zien wij dat vaders eerder gehecht zijn aan hun dochters, en dergelijke zaken.
3. Het kan de vader niet aangerekend worden dat hij zulke neigingen heeft. Echter is het niet wijs om het te uiten bij de kinderen, omdat het leidt naar negatieve gevolgen. Maar als hij alleen één kind heeft, dan mag hij al zijn gevoelens uiten en niemand zal hem daarvoor aanrekenen.
4. Veel ouders realiseren zich niet dat het uiten van een voorkeur, naar het kind dat uitblinkt door goede en aantrekkelijke karaktereigenschappen, schadelijk kan zijn voor dat kind. Het kan ertoe leiden dat het kind zich trots en arrogant gaat voelen. Of het kan ertoe leiden dat hij lui en ijdel zal worden en afhankelijk zal zijn van anderen voor zijn behoeften. Er is geen twijfel over mogelijk dat zo'n kind zichzelf, zijn ouders of de rest van zijn familie nooit van nut zal zijn.
5. In een gezin waar de ouders – met name de vader – een kind voortrekt voor de andere kinderen, zal dat leiden naar veel negatieve consequenties zoals:
1. De andere kinderen zullen ontmoedigd worden in het succesvol worden of in het maken van vorderingen in zowel religieuze als wereldse zaken.
2. Het kan er voor zorgen dat zij zullen lijden aan psychologische of fysieke ziekten.
3. Het kan leiden naar wrok tegen het favoriete kind wat als gevolg zelfs moord kan hebben.
Ouders die iemand uit het gezin meer liefhebben dan de anderen, hebben een aandeel in de scheiding en vernietiging van de familie. Want die voorkeur zaait de zaadjes voor vijandigheid, wrok en vernietigende jaloezie onder kinderen. Dus kunnen de kinderen die minder geliefd worden zich samenzweren tegenover degene die meer geliefd is dan zij en zelfs tegen hun ouders.
Wie het verhaal van Yoesoef (vrede zij met hem) overpeinst en ziet wat zijn broers hem hebben aangedaan, zal duidelijk zien dat wat wij zeggen waar is. Allah, de Verhevene, heeft ons de reden verteld waarom zij dat hebben gedaan bij hun broer Yoesoef (vrede zij met hem). Allah zegt (interpretatie van de betekenis):
“Toen zij (d.w.z. de broers van Yoesoef) zeiden: “Yoesoef en zijn broer zijn zeker geliefder bij onze vader dan wij, terwijl wij een groep zijn. Waarlijk, onze vader verkeert zeker in duidelijke dwaling (door hen voor te trekken). Dood Yoesoef, of verdrijf hem naar een (ander) land, zodat het gezicht (d.w.z. de aandacht) van jullie vader voor jullie alleen zal zijn en jullie daarna een rechtschapen volk zullen zijn.”
(Soerat Yoesoef: 8-9)
Er is geen twijfel dat Yacqoeb (vrede zij met hem) zijn andere zoons niet slecht behandelde. Het enige dat ervoor heeft gezorgd dat zij dat hebben gedaan, is zijn liefde voor zijn zoon Yoesoef (vrede zij met hem). Dus hoe zit het in het geval van broers van wie de vader hun onrecht heeft aangedaan door de ene broer te geven wat hij de andere broers niet gaf?
6. Eén van de meest bekende vormen waaruit blijkt dat ouders het ene kind meer lief hebben dan de andere is door middel van het spenderen. Dat is iets dat volgens de Regels van Allah verboden is. Tot de slechte gevolgen die het gevolg hiervan zijn, is dat kinderen hun ouders ongehoorzaam zullen zijn. Zij zullen hun ouders niet allemaal met hetzelfde respect en dezelfde vriendelijkheid behandelen. Onze Profeet Mohammed (vrede zij met hem) vestigde de aandacht hierop en heeft duidelijk gemaakt dat bevoorrechten in het geven onrecht en oneerlijk is.
An-Noecmaanibn Bashier zei: “Mijn vader nam mij mee naar de Boodschapper van Allah (vrede zij met hem) en zei: “O Boodschapper van Allah, getuig dat ik dit en dit van mijn rijkdommen gegeven heb aan an-Noecmaan.” De Boodschapper van Allah (vrede zij met hem) vroeg hem: “Heb je aan al jouw kinderen geven wat jij aan an-Noecmaan hebt gegeven?”Hij zei: “Nee.” Hij (vrede zij met hem) zei: “Laat iemand anders voor jou getuigen.” Daarna zei hij (vrede zij met hem): “Wil jij niet dat al jouw kinderen jou gelijk respecteren?” Hij zei: “Ja.” Hij (vrede zij met hem) zei: “Dan nee (ik zal geen getuige voor jou zijn).”
(Moeslim)
Net zoals Allah dit soort bevoorrechting heeft verboden, zo heeft Hij ook iets anders verboden. Namelijk het laten van nalatenschap aan één erfgenaam onder hen. Al deze regels zijn in het voordeel van de familie en zijn de basis voor eenheid van het gezin, niet van verdeeldheid.
7. De vader dient te realiseren dat niemand onder zijn kinderen perfect is. Als hij één van zijn kinderen bevoorrecht om een bepaalde reden, dan ziet hij (als hij eerlijk is) dat dit kind ook andere slechte eigenschappen heeft. Het tegenovergestelde kan gezegd worden over het kind dat hij niet bevoorrecht; velen van hen kunnen ook positieve eigenschappen hebben. Een kind dat geliefd is voor de manier waarop hij beweegt en spreekt, zal misschien niet in staat zijn om de familie te helpen door boodschappen te doen uit de winkel, en niet goed zijn gasten verwelkomen en bedienen. Ouders dienen daar aandacht aan te schenken. Zij dienen de goede karaktereigenschappen van hun kinderen aan te moedigen en hen te helpen om deze te ontwikkelen. Zij moeten niet verwachten dat zij allemaal hetzelfde zijn. Iedere persoon wordt geholpen om datgene te doen waar hij voor geschapen is. De ene houdt ervan om te werken, de andere houdt er van om kennis op te doen en de andere kan ervan houden om te handelen. Sommige zullen karaktereigenschappen hebben die een ander niet heeft. De verstandige vader zal proberen dat te ontwikkelen en ervoor te zorgen dat zij elkaar complimenteren. Als hij de positieve eigenschappen van een kind prijst, dan dient hij de positieve eigenschappen van de anderen ook te prijzen zodat er geen vernietigende jaloezie of wrok zal zijn onder hen, met de Hulp en Wil van Allah.
8. Op dezelfde manier dienen ouders op te passen voor het uitschelden van hun kinderen wanneer zij fouten begaan, of dat zij verlangen dat het kind moet zijn zoals zijn broer, enz. De ouder dient eerder de familieleden en buren te benoemen van dezelfde leeftijd en hem aan te moedigen om goede karaktereigenschappen te ontwikkelen. De slechte eigenschappen dienen te worden ontmoedigd zonder daarbij iemand in het bijzonder te noemen. Het vergelijken van hem met een broer die beter is dan hij in deze zaak zal vijandigheid en wrok tussen hen ontwikkelen.
9. Het is niet eerlijk van de vader om de ongehoorzame onder de kinderen hetzelfde te behandelen als de kinderen die hem wel gehoorzaam zijn. Anders zal het gehoorzame kind geen voordelen hebben. De vader dient duidelijk te maken dat degene die goed doet, zoals het helpen van hun moeder in het huishouden of door de Koran te memoriseren, een beloning krijgt. Net zoals dat degene die slecht gedrag toont bestraft zal worden, volgens welke wandaad het kind heeft begaan. Natuurlijk bedoelen wij hier niet dat hij hem een cadeau dient te geven; we hebben hierboven uitgelegd dat dat niet toegestaan is. Wij bedoelen eerder dat hij hem dient te prijzen of goede dingen tegen hem moet zeggen, of meer zakgeld moet geven of hem een toegestaan spel langer laat spelen dan het kind dat zich misdraagt, e.d. Dit is de eerlijkheid die wij aanmoedigen onder de ouders: de kinderen die zich gedragen en de kinderen die zich misdragen niet allemaal hetzelfde behandelen, want anders is het niet eerlijk voor de kinderen die zich goed gedragen. De vader heeft het recht om geld te ontnemen als het kind ermee zondigt of als het koppig en ongehoorzaam is. In feite is het een verplichting voor een vader om dat te doen, zodat hij kan voorkómen dat zijn kind datgene doet wat zijn Heer, de Verhevene, boos maakt.
Sheikh cAbdoellaah ibn Djibrien (moge Allah hem genadig zijn) zei: “De Profeet (vrede zij met hem) zei: “Ik zal geen getuige zijn van onrechtvaardigheid” betekent dat als de vader meer neigt naar één van hen, dan kan hij oneerlijk of onrechtvaardigheid genoemd worden. Maar het kan zo zijn dat dit toegestaan is als degene die hij begunstigt vroom is en de andere een boosdoener en een zondaar is. Als hij probeert hem te vermanen en het mislukt en het kind blijft ongehoorzaam en uitdagend jegens zijn ouders en ongehoorzaam aan Allah, dan is er niets om de ouders te stoppen (van het verschillend behandelen van de kinderen). In dit geval is het toegestaan voor hen om de zaak van gelijkheid na te laten en hem niet gelijk te behandelen als de anderen. Zij dienen strikt te zijn in de omgang met hem. Zelfs als ze hem hun zorg of de uitgaves voor hem ontnemen. Of zij dienen hem te straffen op een manier waardoor hij terugkeert naar het rechte Pad, met de Hulp van Allah.
(Doeroes ash-Sheikh Ibn Djibrien; boekdeel 1, blz. 23)
10. Een andere zaak waarin wij ouders willen adviseren, is de gevoelens van hun kinderen te leiden naar degenen onder hen van de broers en zussen die mededogen en liefde verdient. Bijvoorbeeld; één van de kinderen kan een beperking hebben. Ouders dienen hun kinderen ertoe te leiden dat zij eerder mededogen en liefde zullen te tonen aan deze broer of zus, voordat zij dit doen bij zichzelf. Op deze manier zullen zij er zeker zijn dat degene die een beperking heeft, zijn gedeelte van mededogen krijgt en de ouders zullen er zeker van zijn dat er geen vijandigheid zal zijn tussen hen onderling.
11. Ongeacht wat de verschillen zijn in het karakter en natuur van de kinderen, rechtvaardigheid onder hen in zichtbare zaken is iets dat voorgeschreven is in de Islam. Als de vader betaalt in de bruiloftsuitgaven voor één van hen, dan dient hij dat te doen voor eenieder onder hen die wil trouwen. Als hij betaalt voor de medische behandelingen voor één van hen die ziek is, dan dient hij hetzelfde te doen voor eenieder van hen die een behandeling nodig heeft. Als hij bijdraagt in de studie van één van hen, dan dient hij dat ook te doen voor de anderen. Dit zolang het valt binnen de categorie van toegestane studies. Hetzelfde geldt ook met betrekking tot onderhoud en kleding. Hij dient hierin al zijn kinderen gelijk te behandelen. We zeggen niet dat het hetzelfde moet zijn maar dat het eerlijk moet zijn. Wat wij bedoelen is dat er aan eenieder onder hen uitgegeven moet worden wat voldoende is. Immers, sommige onder de Salaf (vrome voorgangers) waren van mening dat het Moestahabb (geliefd) is om eerlijk te zijn als het aankomt op het kussen van de kinderen!
Imam al-Baghawie (moge Allah hem genadig zijn) zei als reactie op de bovenstaande overlevering van an-Noecmaan ibn Bashier: “Er zijn meerdere lessen die geleerd kunnen worden uit deze overleveringen, zoals dat het aanbevolen is om kinderen gelijk te behandelen in het geven van giften en alle vormen van liefdadigheid. Zelfs het kussen, of het nu een zoon betreft of een dochter. Zo zal er in het hart niets zijn dat hem ervan zal weerhouden om de ouders te respecteren.”
(Sharh as-Soennah, boekdeel 8, blz. 297)
Het is overgeleverd dat Ibraahiem an-Nakhacie zei: “Zij zien het als Moestahabb (geliefd) dat een man zijn kinderen gelijk behandelt, zelfs als het aankomt op het kussen.”
(Moesannaf Ibn abie Shaybah; boekdeel 11, blz. 221)
Op dezelfde manier dient hij een kind niet te begunstigen boven een ander. Dit betekent niet dat hij dezelfde gevoelens dient te hebben tegenover alle kinderen. Dat is iets waar de vader geen controle over heeft. Hij heeft echter wel controle over het eerlijk zijn tegenover hen zijn in zichtbare zaken.
Wij vragen Allah om jou in staat te stellen om datgene te doen wat Hem tevreden maakt en om jou te helpen bij het bereiken van eerlijkheid tegenover jouw kinderen.
En Allah weet het het beste.
Islamqa.com