Vraag:
Kunt u mij uitleggen waarom moslims ‘Alhamdoelillaah’ zeggen nadat ze niezen?
Antwoord:
Alle lof zij Allah.
Het is bewezen in de overlevering van Aboe Hoerayrah dat de Profeet (vrede zij met hem) heeft gezegd: “Allah houdt van het niezen en heeft een afkeer van het gapen. Dus als iemand van jullie niest en Allah prijst (door Alhamdoelillaah te zeggen), dan is het een verplichting voor iedere moslim die hem hoort om ‘YarhamoekAllaah’ (Moge Allah jou genadig zijn) tegen hem te zeggen. En het gapen is van de Shaytaan. Dus als iemand van jullie de drang voelt om te gapen, dan dient hij dat zoveel mogelijk te onderdrukken. Want wanneer iemand van jullie gaapt, lacht de Shaytaan hem uit.”
(al-Boekhaarie)
Het is tevens overgeleverd van Aboe Hoerayrah dat de Profeet (vrede zij met hem) heeft gezegd: “Wanneer iemand van jullie niest, laat hem dan ‘Alhamdoelillaah’ zeggen, en laat zijn broeder of metgezel (die hem dit hoort zeggen) ‘YarhamoekAllaah’ zeggen. En als hij ‘YarhamoekAllaah’ tegen hem zegt, laat hem (dan) ‘Yahdiekoemoellaah wa yoesliha baalakoem’ (moge Allah jou leiden en je zaken rechtzetten) zeggen.”
(al-Boekhaarie)
Anas verhaalde dat twee mannen niesden in het bijzijn van de Profeet (vrede zij met hem), waarna hij (vrede zij met hem) tegen de één “YarhamoekAllaah” zei, maar tegen de ander niet. Degene tegen wie hij dat niet zei, zei toen:“Hij niesde en u zei: ‘YarhamoekAllaah’ tegen hem; ik niesde maar u zei het niet tegen mij.”Hij (vrede zij met hem) zei: “Hij prees Allah (door Alhamdoelillaah te zeggen) en jij deed dat niet.”
(al-Boekhaarie)
Aboe Moesa al-Ashcarie verhaalde dat de Profeet (vrede zij met hem) zei: “Wanneer iemand van jullie niest en Allah prijst, zeg dan ‘YarhamoekAllaah’ tegen hem, maar als hij Allah niet prijst, zeg het dan niet.”
(Moeslim)
Het niezen brengt een persoon de zegen van verlichting door het vrijgeven van dampen die opgesloten zaten in het hoofd. Als die dampen daar zouden blijven, dan zou dat pijn en ziekte bij hem veroorzaken. Om deze reden leert de Islam ons om Allah te prijzen voor deze zegening en voor het feit dat ons lichaam nog steeds intact is na deze schok die het hevig schudde. Want het niezen veroorzaakt een storende beweging in het lichaam.
De oorspronkelijke betekenis van het woord Tashmiet – dat hier wordt vertaald met het zeggen van ‘YarhamoekAllaah’ – is om iemand te vertellen zich te verheugen op de tegenspoed van een ander. Over het woord Tashmiet in deze context is gezegd: “Dit is het aan een ander vertellen zich blij te voelen, omdat hij de Shaytaan heeft vernederd door Allah te prijzen voor de zegening van het niezen en de daarbij gepaard gaande zaken die Allah liefheeft.”
Wanneer een persoon Allah gedenkt en Hem prijst, dan ergert hij de Shaytaan hier op verschillende manieren mee. Bijvoorbeeld de handelwijze van het niezen zelf; Allah houdt ervan, degene die niest die prijst Allah hiervoor, de moslims smeken om genade voor de niezende en hij smeekt hen weer om geleid te worden. Dit alles kwelt de Shaytaan en maakt hem nijdig.
De moslim wordt dus verteld om zich te verheugen over deze ergernis van zijn vijand (de satan). Het smeken om genade voor degene die niest wordt Tashmiet genoemd, omdat het impliceert dat hij zich verheugd moet voelen over de ergernis van zijn vijand. Dit is een goede betekenis die de mensen in gedachten moeten houden wanneer zij niezen of ‘YarhamoekAllaah’ zeggen tegen degene die niest. Ook dienen zij de gunst van het niezen voor het lichaam en de geest te waarderen, en te begrijpen waarom Allah het liefheeft. Alle lof behoort toe aan Allah, want Hij is de Meest Vrijgevige en Verheven.
De geleerde Ibn Moeflih al-Hanbalie heeft overgeleverd dat Imam Ibn Hoebayrah heeft gezegd: “Ar-Raazie verhaalde van sommige artsen: “Niezen is geen symptoom van het begin van ziekte, tenzij het gepaard gaat met slijmvliesontsteking.” Ibn Hoebayrah zei: “Als een persoon niest, dan is dit een teken van een goede gezondheid, gezonde spijsvertering en fysieke kracht. Daarom zou hij Allah moeten prijzen. Dit is de reden waarom de Boodschapper van Allah (vrede zij met hem) ons beval om Allah te prijzen.”
Het is tevens belangrijk om te weten dat de moslim zich moet houden aan de teksten en daarnaar moet handelen, zonder te veel moeite te doen om precies te begrijpen waarom een tekst iets beveelt of verbiedt. Hij moet geloven dat Allah de Alwijze en de Alwetende is. Hij Die Zijn dienaren niets voorschrijft, tenzij het in hun voordeel is, zowel in deze wereld als in het Hiernamaals. Zelfs wanneer dit hun voorstellingsvermogen te boven gaat en sommige mensen een deel van de wijsheid begrijpen die er achter schuilt, terwijl anderen het nooit zullen weten. Het grondbeginsel van de moslims is om de bevelen op te volgen, en als zij kennis hebben van de reden achter de bevelen, dan behoort alle lof toe aan Allah, de Verhevene.
En Allah weet het beste.
Sheikh Mohammed Saalih al-Moenadjjid Islamqa.com