Vraag:
Ik begrijp dat volgens het geloof van de moslims de Profeet Ibraahiem (vrede zij met hem) de intentie had zijn zoon, de Profeet Ismaaciel (vrede zij met hem) te offeren. Echter had ik een discussie met een niet-moslim die erop wees dat dit niet vermeld is in de Koran. Kunt u alstublieft het Islamitische perspectief op de Profeet Ibraahiem (vrede zij met hem) en het offeren toelichten met gebruik van tekstuele bewijzen?
Antwoord:
Alle lof zij Allah.
Allah zegt over Zijn dienaar en Boezemvriend (Khaliel) Ibraahiem (vrede zij met hem) (interpretatie van de betekenis):
“En hij zei (nadat hij van het vuur was gered): “Voorwaar, ik ga naar mijn Heer, Hij zal mij leiden. Mijn Heer, schenk mij (een nakomeling)van de rechtschapenen.” Toen verkondigden Wij hem de verheugende tijding van (de geboorte van) een verdraagzame zoon (Ismaaciel). Toen hij (d.w.z. Ismaaciel) de leeftijd bereikte om (samen) met hem (d.w.z. met Ibraahiem) eropuit te trekken (om de kost te winnen), zei hij (Ibraahiem): “O mijn zoon, waarlijk, ik heb in een droom gezien dat ik jou offer. Kijk jij maar wat jij daarvan vindt.” Hij (Ismaaciel) zei: “O mijn vader, doe wat u is bevolen (en) u zult mij, als Allah het wil, tot de geduldige aantreffen.” Toen zij zich (beiden) overgaven (aan Allah), en hij (Ibraahiem) zijn voorhoofd (d.w.z. het voorhoofd van Ismaaciel omdraaide en dit) naar de grond richtte. En Wij Hem toeriepen: “O Ibraahiem. Voorzeker, jij hebt de droom (reeds naar waarheid) ten uitvoer gebracht. Voorwaar, zo belonen Wij de weldoeners.” Voorwaar, dit is zeker de duidelijke beproeving. En Wij beloonden hem met een grandioos offer(dier). En Wij bezorgden hem een goede naam onder de latere generaties. Vrede zij met Ibraahiem. Zo belonen Wij de weldoeners. Voorwaar, hij behoorde tot Onze gelovige dienaren. En Wij verkondigden hem de verheugende tijding van (de geboorte) Ishaaq, een Profeet die tot de rechtschapenen behoort. En Wij zegenden hem en Ishaaq. En onder hun nakomelingen zijn er (sommigen) die weldoeners zijn en (anderen) die zichzelf duidelijk onrecht hebben aangedaan.”
(Soerat as-Saaffaat: 99-113)
Ibn Kathier (moge Allah genadig met hem zijn) zei: “Allah vertelt ons dat toen Zijn Boezemvriend (Khaliel) Ibraahiem emigreerde van het land van zijn mensen, hij zijn Heer vroeg om een rechtschapen zoon. Hierop gaf Allah hem de blijde tijding van een verdraagzame zoon. Dit was Ismaaciel (vrede zij met hem), omdat hij de eerstgeborene was (van Ibraahiem -vrede zij met hem-). Er bestaat geen geschil tussen de volgelingen van de verschillende religies (joden, christenen en moslims) over dit punt dat hij (Ismaaciel) het eerste kind van Ibraahiem (vrede zij met hem) was.
“Toen hij (d.w.z. Ismaaciel) de leeftijd bereikte om (samen) met hem (d.w.z. met Ibraahiem) eropuit te trekken (om de kost te winnen)” betekent dat toen hij opgroeide en in staat was om voor zichzelf te zorgen. Net zoals bij zijn vader het geval was. Moedjaahid zei: “Toen hij (d.w.z. Ismaaciel) de leeftijd bereikte om (samen) met hem (d.w.z. met Ibraahiem) eropuit te trekken (om de kost te winnen)” betekent dat toen hij opgroeide en in staat was te rijden, lopen en werken zoals zijn vader deed. Toen dit gebeurde, zag Ibraahiem (vrede zij met hem) een droom waarin hij werd opgedragen zijn zoon te offeren. Volgens een overlevering die door Ibn cAbbaas is verhaald, heeft de Profeet (vrede zij met hem) gezegd: “Dromen van de Profeten zijn (onderdeel van) de openbaring.” Allah beproefde Zijn boezemvriend door hem te bevelen zijn geliefde zoon te offeren die hij op zijn hoge leeftijd had gekregen en toen hij al oud was. Dit nadat hij was opgedragen het kind en zijn moeder in de woestijn achter te laten, in een vallei waar er geen geluiden, mensen, gewassen en dieren waren. Ibraahiem (vrede zij met hem) gehoorzaamde het Bevel van Allah en liet hen daar en stelde zijn vertrouwen in Allah. Allah schonk hen provisie van een onverwachte bron. Na dit alles, toen Ibraahiem werd bevolen zijn eerstgeboren en enige zoon te offeren, gaf hij gehoor aan zijn Heer, gehoorzaamde Zijn Bevel en haastte zich te doen wat Hij wilde. Hij vertelde zijn zoon erover om hem op zijn gemak te stellen en hem niet onder dwang te offeren.
Hij zei:“O mijn zoon, waarlijk, ik heb in een droom gezien dat ik jou offer. Kijk jij maar wat jij daarvan vindt.” De verdraagzame zoon antwoordde onmiddellijk: “O mijn vader, doe wat u is bevolen (en) u zult mij, als Allah het wil, tot de geduldigen aantreffen.” Dit was het beste antwoord dat hij kon geven. Een voorbeeld van gehoorzaamheid aan zijn vader en aan de Heer van de mensheid. Allah zegt (interpretatie van de betekenis):
“Toen zij zich(beiden) overgaven (aan Allah), en hij (Ibraahiem) zijn voorhoofd (d.w.z. het voorhoofd van Ismaaciel omdraaide en dit) naar de grond richtte.” Er wordt gezegd dat “toen zij zich (beiden) overgaven”, betekent dat zij zich beiden hadden overgegeven aan het Bevel van Allah. “En hij (Ibraahiem) zijn voorhoofd (d.w.z. het voorhoofd van Ismaaciel omdraaide en dit) naar de grond richtte” betekent dat hij hem met zijn gezicht plat legde. Er wordt gezegd dat hij hem van achter wilde slachten, zodat hij zijn gezicht bij het slachten niet zou zien. Dit is de mening van Ibn cAbbaas, Moedjaahid, Sacied ibn Djoebayr, Qataadah en ad-Dahhaak.
“Toen zij zich (beiden) overgaven” betekent dat Ibraahiem (vrede zij met hem) “Bismillaah ir-Rahmaan ir-Rahiem” (in de Naam van Allah, de Meest Barmhartige, de Meest Genadevolle) en Allaahoe Akbar (Allah is de Grootste) zei. En de jongen zei “laa ilaaha illAllaah” (er is geen god die het recht heeft aanbeden te worden, behalve Allah), omdat hij op het punt stond te sterven. As-Sacdiy en anderen zeggen dat Ibraahiem (vrede zij met hem) met het mes over de keel van de jongen ging maar dit hem niet sneed. Er is gezegd dat er een plaat van koper tussen het mes en de keel van de jongen was geplaatst. En Allah weet het het beste.
Daarna werd er van Allah geroepen: “O Ibraahiem. Voorzeker, jij hebt de droom (reeds naar waarheid) ten uitvoer gebracht. Voorwaar, zo belonen Wij de weldoeners.” Dit betekent dat het doel is bereikt. Je bent getest en de gehoorzaamheid en bereidheid om te doen wat je Heer je heeft bevolen, is bewezen. Er zal een alternatief offer worden geboden in plaats van jouw zoon. Net zoals jij gewillig je lichaam hebt onderworpen aan de vlammen en je bezit hebt besteed om je gasten te eren. Daarom zegt Allah: “Voorwaar, dit is zeker de duidelijke beproeving.” Dit betekent dat het een duidelijke test was.
“En Wij beloonden hem met een grandioos offer(dier)” betekent dat dat Wij een afkoopsom voor zijn zoon hebben gegeven. Een alternatief om te offeren in plaats van hem. Volgens de meest bekende mening bij de meerderheid van de geleerden, was dit een gehoornde witte ram. Ath-Thawrie heeft van cAbdoellaah ibn cOethmaan ibn Khaytham verhaald dat Sacied ibn Djoebayr heeft overgeleverd dat Ibn cAbbaas heeft gezegd: “Het was een ram die veertig jaar in het Paradijs had gegraasd.”
Ook is het van Ibn cAbbaas overgeleverd dat de gedroogde kop van de ram hing aan de regenpijp van de Kacbah. Alleen dit al is bewijs dat degene die geofferd zou moeten, worden Ismaaciel was. Hij was namelijk degene die in Mekka verbleef en we hebben nooit vernomen dat Ishaaq ooit naar Mekka is gekomen toen hij klein was. En Allah weet het het beste.
(al-Bidaayah wan-Nihaayah van Ibn Kathier; boekdeel 1, blz. 157-158)
Degene die geofferd moest worden was Ismaaciel en niet Ishaaq. Dit vanwege de bovengenoemde redenen. In de uitleg van deze verzen vermeldt Ibn Kathier een aantal bewijzen dat het Ismaaciel was die geofferd zou worden. Deze punten kunnen als volgt worden samengevat:
Ismaaciel was het eerste kind waarvan de blijde tijding aan Ibraahiem werd gegeven. Hij was ouder dan Ishaaq volgens de consensus van de moslims en de lieden van het Boek (de joden en christenen). Volgens de geschriften van de lieden van het Boek, was het vermeld dat Allah Ibraahiem had bevolen zijn enige zoon te offeren. In sommige manuscripten wordt vermeld dat hij zijn eerstgeboren zoon moest offeren.
De eerstgeboren zoon is vaak geliefder dan andere kinderen. Het bevel om hem te offeren is een veeleisendere beproeving.
Het is vermeld dat de blijde tijding van een verdraagzame zoon werd gegeven en dat hij degene was die geofferd moest worden. Verderop in tekst staat (interpretatie van de betekenis):
“En Wij verkondigden hem de verheugende tijding van (de geboorte van) Ishaaq, een Profeet die tot de rechtschapenen behoort.”
(Soerat as-Saaffaat: 112)
Toen de Engelen de blijde tijding van Ishaaq aan Ibraahiem brachten, zeiden zij (interpretatie van de betekenis):
“Zij zeiden: “Wees niet bang. Waarlijk wij verkondigen jou de verheugende tijding van (de geboorte van) een zoon met kennis.”
(Soerat al-Hidjr: 53)
Allah zegt (interpretatie van de betekenis):
“En Wij verheugden haar met (de geboorte van) Ishaaq en na Ishaaq (verheugden Wij haar met de geboorte van haar kleinzoon) Yacqoeb.”
(Soerat Hoed: 71)
Dit betekent dat er een kind met de naam Yacqoeb zal worden geboren gedurende (Saarah en Ishaaq) hun leven. En hij zal veel nakomelingen hebben. Het klinkt niet goed dat Ibraahiem wordt bevolen hem te offeren toen hij klein was. Allah beloofde namelijk dat hij veel nakomelingen zou hebben.
Ismaaciel wordt hier (in Soerat al-Saffaat) beschreven als “verdraagzaam” omdat het in deze context zeer toepasselijk is.
(Tafsier Ibn Kathier; boekdeel 4, blz. 15)
En Allah weet het het beste.
Sheikh Mohammed Saalih al-Moenaddjid