Vraag:
Wat is het islamitische oordeel over het staand eten zonder geldige reden?
Antwoord:
Alle lof zij Allah.
Er zijn meerdere overleveringen die gaan over het verbod op het staand drinken. Eén van die overleveringen is die uit Sahieh Moeslim op gezag van Anas en Aboe Saʿied al-Khoedrie (moge Allah tevreden met hen zijn) dat de Profeet (vrede zij met hem) (hen) afhield (en in een andere overlevering verbood) staand te drinken.
Toch zijn er overleveringen die het staand drinken toestaan. Zoals de overlevering in al-Boekhaarie en Moeslim op gezag van Ibn ʿAbbaas (moge Allah tevreden met hen zijn) die zei: “Ik schonk Zamzam in voor de Profeet (vrede zij met hem) en hij dronk dit (vervolgens) staand op.”
Verder is er van verschillende metgezellen over (de toelaatbaarheid van) het staand drinken verhaald, zoals ʿAli, ʿOmar, ʿOethmaan en ʿAa’ishah, moge Allah tevreden zijn met hen allen.
De beste manier om deze overleveringen hierover te verzoenen, is door het verbod erin te zien als afkeuring, en wat overgeleverd is van de daden van de Profeet (waarin hij staand dronk) als toelaatbaar.
Al-Haafidh ibn Hadjar (moge Allah genadig met hem zijn) heeft gezegd: “En dat is de beste manier (het verzoenen van de overlevering), de veiligste en het verste van tegenstrijdigheden. En hier verwees al-Athram naar in de laatste periode van zijn leven toen hij zei: “Als afkeer (jegens een daad) wordt vastgesteld, duidt deze op leiding en goede manieren. Niet (perse) op een verbod.”
En at–Tabarie was hier ook (stellig) van overtuigd en benadrukt dit door het feit dat als het eerst toegestaan was en daarna verboden was verklaard, of als het verboden was en daarna toegestaan was verklaard, dan zou de Profeet dat hebben verduidelijkt. En omdat de overleveringen (in eerste opzicht) ‘botsen’ met elkaar, verzoenen wij deze overleveringen.
En er wordt gezegd dat het verbod voortkomt uit een medisch aspect uit angst dat het schadelijk is voor het lichaam. En dat het zittend drinken beter en veiliger is tegen het verslikken en tegen pijnen in de lever en de keel. Hier is degene die staand drinkt namelijk niet van gevrijwaard.”
(Fath ul-Baarie, boekdeel 10, blz. 84)
Er bestaat verder geen meningsverschil tussen de geleerden of het staand eten verboden is. Waar ze wel over van mening verschillen, is of het afkeurenswaardig is of (slechts) afgeraden.
Een aantal geleerden is van mening dat het staand eten afkeurenswaardig is en vergelijken dit met het staand drinken. Deze uitspraak wordt versterkt door het laatste gedeelte van Hadieth van Anas over het verbod op het staand drinken: “Qataadah zei tegen Anas: “We vroegen hem over het eten. Hij zei: “Dat is (nog) slechter en kwaadaardiger.”
Ibn Hadjar zei: “Dat over het (staand) eten wordt gezegd dat het slechter is, heeft te maken met de langere verwerkingstijd dan die van het drinken.”
(Fath ul-Baarie, boekdeel 10, blz. 82)
En dit is ook de mening van Sheikh ul-Islaam ibn Taymiyah (moge Allah hem genadig zijn). Hij zei: “En het staand eten en drinken zonder reden is afkeurenswaardig.”
(al-Fataawa al-Koebra, boekdeel 5, blz. 477)
Ook delen Sheikh Ibn Baaz en Sheikh Ibn ʿOethaymien (moge Allah genadig met hen zijn) deze mening.
(Fataawa Ibn Baaz, boekdeel 25, blz. 276 en Sharh Riyaad us–Saalihien van Ibn ʿOethaymien)
De tweede uitspraak is dat het staand eten toegestaan is en niet afkeurenswaardig. En dat is ogenschijnlijk de mening van de Hanaabilah en de mening van Ibn Hazm adh–Dhaahirie op basis van het feit dat er geen overleveringen zijn die (specifiek) duiden op het verbod op staand eten. Wat is overgeleverd, heeft slechts betrekking op de afkeuringswaardigheid van het staand drinken. En de vergelijking die wordt gemaakt tussen het eten en het drinken klopt niet, omdat de mogelijkheid voor schade (aan het lichaam) niet duidelijk is.
Al-Mirdaawie heeft gezegd: “De auteur van al-Foeroeʿ (Ibn Moeflih) heeft gezegd: “Wat (het meest) blijkt uit hun woorden is dat het niet afkeurenswaardig is om staand te eten. Het duidt erop dat dit vergeleken kan worden met het (staand) drinken. En dit zijn tevens de woorden van Sheikh Taqiyy ud-Dien (moge Allah genadig met hem zijn).
Als we zeggen dat het staand drinken afkeurenswaardig is vanwege de schadelijke effecten en deze geen betrekking hebben op het staand eten, dan mag men geen vergelijking hiermee trekking.”
(al-Insaaf, boekdeel 8, blz. 330)
De overgeleverde woorden van Anas “dat is (nog) slechter en kwaadaardiger” is Mawqoef[1].
Ibn Hazm heeft gezegd: “Over het (staand) eten is er geen verbod overgeleverd, behalve de woorden van Anas.”
(al-Moehalla, boekdeel 6, blz. 230)
An-Nawawie heeft gezegd: “Vraagstuk: Is het staand eten en drinken afkeurenswaardig? En wat is het antwoord op de overleveringen hierover?
Antwoord: Het staand drinken zonder reden is afkeurenswaardig, maar het is niet verboden staand te eten. Het is zelfs toegestaan als daar een reden voor is. Is daar geen reden voor, dan geniet dit niet de voorkeur. Maar men zegt niet dat het afkeurenswaardig is.
En er staat vast in Sahieh al-Boekhaarie, in de overlevering van Ibn ʿOmar (moge Allah hen beiden begenadigen)[2], dat zij het ook deden. En dat krijgt voorrang op de uitspraak van Anas dat het afkeurenswaardig is.
En wat betreft het staand drinken zijn er overleveringen in Sahieh Moeslim dat de Profeet (vrede zij met hem) dit afkeurde en verbood. En in Sahieh al-Boekhaarie en andere (bronnen) zijn er authentieke overleveringen dat de Profeet wel staand dronk. De overleveringen van het verbod duiden er dus op dat het afkeurenswaardig is en de overleveringen waarin de Profeet het wel deed, duiden erop dat het niet verboden is.”
(Fataawa an-Nawawie, 105)
Conclusie
Het vraagstuk over het staand eten is een discutabel vraagstuk tussen de geleerden. En het beste is dat men zittend eet en drinkt. En mocht men genoodzaakt zijn om staand te eten en te drinken, dan is het niet afkeurenswaardig. En wanneer men zittend eet en drinkt, is dit heilzamer en gezonder voor het lichaam.
Sheikh ibn ʿOethaymien heeft gezegd: “Over het staand drinken zijn er authentieke overleveringen van de Profeet (vrede zij met hem) dat hij het heeft verboden. En ook van Anas ibn Maalik (moge Allah tevreden met hem zijn) dat hij werd gevraagd over het staand eten en antwoordde dat dit slechter en kwaadaardiger is. Als dus het staand drinken afkeurenswaardig is, dan geldt dit al helemaal voor het staand eten.
Maar de overlevering van ibn ʿOmar, verhaald en authentiek verklaard door at-Tirmidhie, waarin gezegd wordt dat zij in de tijd van de Profeet (vrede zij met hem) lopend aten en staand dronken, wijst op het feit dat het ‘verbod’ niet duidt op een werkelijk verbod, maar dat het liever vermeden moet worden. Oftewel, het beste is om zittend te eten en te drinken.”
(Sharh Riyaad us–Saalihien, blz. 862 Shaamilah-versie)
En Allah weet het best.
Islamqa.com