Vraag:
Moet een persoon zich richten op (het wegwerken van) gevoelens en gedachtes die Allah niet liefheeft, zoals verwoestende jaloezie, haat, arrogantie, gepronk, overschatting van je eigen daden en hardvochtigheid die het kwaad in het hart vormt? Of is het belangrijker om je te richten op vrijwillige daden, zoals het gebed, het vasten en andere daden van aanbidding en het vervullen van de geloftes? Ook al bevinden de eerdergenoemde zaken zich in het hart?
Antwoord:
Alle lof zij Allah.
Sommige van de genoemde daden zijn verplicht, en de zaken die verplicht zijn dienen voorrang te krijgen. Zoals Allah zegt in de Hadieth Qoedsie die is overgeleverd door Zijn Boodschapper (vrede zij met hem): “En er is niets waarmee Mijn dienaar dichter bij Mij kan komen dan door (het verrichten van) datgene wat Ik hem heb opgelegd.” Daarna zegt Hij: “En Mijn dienaar blijft steeds dichter bij Mij komen door (het verrichten van) optionele daden van aanbidding, totdat Ik hem liefheb.”
Zichtbare fysieke daden zijn niet geldig en acceptabel, tenzij deze gepaard gaan met gepaste daden van het hart. Want het hart is net als de koning en de fysieke handelingen zijn net als zijn troepen. Als de koning slecht is, dan zullen zijn troepen ook slecht doen. Vandaar dat de Profeet (vrede zij met hem) zei: “Waarlijk, in het lichaam is er een vleesklomp. Wanneer deze goed is, dan zal het hele lichaam goed zijn. Wanneer deze slecht is, dan zal het hele lichaam slecht zijn. En dit (de vleesklomp) is het hart.”
(al-Boekhaarie)
Zo hebben ook de (verborgen) daden van het hart onvermijdelijk invloed op de (zichtbare) fysieke daden. Men moet dus voorrang geven aan dat wat meer verplicht is, of dit nu om innerlijke of uiterlijke daden gaat.
Het kan zijn dat de innerlijke daden meer verplicht zijn, zoals het zich onthouden van verwoestende jaloezie en arrogantie, omdat dit belangrijker is dan het vrijwillig vasten. Maar ook uiterlijke of fysieke daden kunnen beter zijn, zoals Qiyaam ul-Layl (het nachtgebed). Dit is beter dan het opgeven van sommige gedachtes die door ons heen kunnen gaan, zoals (niet-verwoestende) jaloezie. Innerlijke en uiterlijke daden ondersteunen elkaar. Zo weerhoudt het gebed de persoon van het begaan van slechte daden, brengt het godsvrucht met zich mee en heeft het tevens andere belangrijke gevolgen. Daarnaast behoort het gebed tot de beste daden en liefdadigheid. En Allah weet het het beste.
Sheikh ul-Islaam Ibn Taymiyah (Madjmoec ul-Fataawa, boekdeel 6, blz. 381)
Er is dus geen onderscheid tussen het corrigeren van het innerlijke en het corrigeren van het uiterlijke of fysieke. Uiterlijke daden van aanbidding die een persoon verricht met zijn lichaamsdelen en die hij slechts verricht omwille van Allah, zullen ongetwijfeld effect hebben op zijn innerlijke toestand. De Profeet (vrede zij met hem) zei bijvoorbeeld: “Zal ik jou vertellen over iets wat het kwaad van het hart wegneemt? Drie dagen vasten van elke maand.”
(an-Nasaa’ie en Sahieh verklaard door Sheikh al-Albaanie)
Het kwaad van het hart verwijst naar wrok, haat en verwoestende jaloezie.
Eén van de meest belangrijke remedies voor de ziektes van het hart, is het bestuderen en het overpeinzen van de teksten die waarschuwingen bevatten gericht aan degenen die deze ziektes in hun harten laten nestelen. Zoals de overlevering waarin de Profeet (vrede zij met hem) zei: “Niemand die ter grootte van een atoomdeel aan arrogantie in zijn hart heeft, zal het Paradijs betreden.”
(Moeslim)
En de overlevering waarin de Hel zal zeggen: “Mijn aandeel zijn de arroganten.”
(al-Boekhaarie en Moeslim)
En de overlevering: “Op de Dag der Opstanding zullen de hoogmoedigen als mieren in de vorm van mensen verzameld worden.”
(at-Tirmidhie en Hasan verklaard door Sheikh al-Albaanie)
En de Profeet (vrede zij met hem) zei: “De ziektes van de generaties vóór jullie begonnen zich onder jullie te verspreiden: verwoestende jaloezie en haat. Dit zijn de scherenden. Ik bedoel niet dat zij haren wegscheren, maar zij scheren religieuze toewijding weg. Bij Degene in Wiens Handen mijn ziel ligt, jullie zullen het Paradijs niet binnentreden totdat jullie geloven, en jullie zullen niet geloven totdat jullie van elkaar houden. Zal ik jullie over iets vertellen dat als jullie het doen, jullie van elkaar zullen houden? Verspreid de (begroeting van de) Salaam onder elkaar.”
(at-Tirmidhie en Hasan verklaard door Sheikh al-Albaanie)
Degene die dergelijke waarschuwingen over de ziektes van het hart met inzicht overpeinst, zal er ongetwijfeld naar streven om zijn hart daarvan te reinigen. En hij zal hier hulp bij zoeken door middel van het verrichten van uiterlijke daden, het bidden tot zijn Heer en smeken om zijn hart te reinigen van haat, verwoestende jaloezie, wrok, enzovoorts. Zoals Allah, de Verhevene, zegt terwijl Hij het gebed van de gelovigen beschrijft (interpretatie van de betekenis):
“…en maak in onze harten geen wrok jegens degenen die geloven…"
(Soerat al-Hashr: 10)
En Allah weet het het beste. Moge Allah vrede en zegeningen over onze Profeet Mohammed verspreiden.
Islamqa.com