Vraag:
Wat is het oordeel over het spelen van domino-, schaak- en damspellen?
Antwoord:
Alle lof zij de Heer der werelden. En vrede en zegeningen zij met degene die door Allah als genade naar de werelden is gestuurd, diens familie, metgezellen en broeders tot aan de Dag des Oordeels.
Er bestaat geen meningsverschil over het feit dat het spelen met domino-, schaak- en damspellen verboden is als er sprake is van financiële inleg. Hetzelfde geldt wanneer het spelen hiervan als gevolg heeft dat een verplichting jegens Allah of een ander wordt nagelaten. Gaat het spelen hiermee gepaard met valsheid, slecht gedrag, leugens e.d., dan komt dit hetzelfde oordeel toe. In deze gevallen is het spelen hiermee niet toegestaan. Hierover bestaat dan ook geen meningverschil onder de geleerden.
Is er daarentegen geen sprake van het bovenstaande, dan geldt als oorsprong bij dit soort zaken dat het toegestaan is. Dit omdat er geen correct bewijs te vinden is dat dit verbiedt. Noch is er sprake van een correcte analogie waar men zich op kan berusten. Het is overgeleverd dat de Profeet (vrede zij met hem) heeft gezegd: “Halaal is hetgeen dat Allah Halaal heeft verklaard in Zijn Boek, en Haraam is wat Allah Haraam heeft verklaard in Zijn Boek. En hetgeen waar Hij niet over heeft gesproken is jullie gegeven.”
(at-Tirmidhie, en Hasan verklaard door Sheikh al-Albaani)
De Shaaficie geleerden zijn van mening dat het spelen hiermee toegestaan is. Daarnaast is het overgeleverd op gezag van Imam ash-Shacbie dat hij weleens schaakte. De meerderheid van de Hanafiyyah, Maalikiyyah en de Hanaabilah is van mening dat het spelen hiermee verboden is. Deze mening wordt ook gedragen door de Permanente Commissie voor het geven van Fataawaa. Zie hiervoor: Fataawaa al-Ladjnat ud-Daa’imah, boekdeel 15, blz. 207.
De overleveringen waar zij zich op berusten zijn echter niet correct. Eén hiervan is de volgende: “Vervloekt is degene die schaakt. En degene die hiernaar kijkt, is alsof hij varkensvlees aan het eten is.”
(ad-Daylamie)
Imam as-Sakhaawie zegt hierover: “Deze overlevering is incorrect en omtrent deze zaak is geen enkele overlevering terug te voeren op de Profeet (vrede zij met hem).”
Deze overlevering is tevens door Sheikh al-Albaani in as-Silsilat ud-Daciefah (1145) geclassificeerd als Mawdoec (gefabriceerd).
Wat betreft hetgeen dat overgeleverd is op gezag van cAli, namelijk dat hij langs een groep liep die aan het schaken was en vervolgens tegen hen zei: “Wat zijn dit voor beelden waar jullie je op storten?”
(Soerat al-Anbiyaa’: 52)
Al zouden we veronderstellen dat dit correct overgeleverd is, dan is dit nog geen bewijs. Dit omdat hieruit niet te onttrekken valt dat hij dit veroordeelde, maar slechts navraag deed aangezien dit onbekend was bij hem. Ook kan het zijn dat hij dit veroordeelde, omdat zij hier gehecht aan waren en veel van hun tijd hierin staken. Dit leidt namelijk tot het niet nakomen van de religieuze verplichtingen en het buitenwerking stellen van de baatvolle zaken. Als dit het geval is, dan is er zeker sprake van een verbod zoals eerder is aangegeven.
De vergelijking met dobbelstenen is ongegrond. Dit omdat het spelen met dobbelstenen een vorm van kansspel is en draait om toeval. Ook zijn domino, schaken en dammen geen kwesties van bijgeloof. Je zou dit eerder kunnen scharen onder de noemer van een wedstrijd van vaardigheden en training.
Tot slot zou ik willen zeggen: “Afgezien van het feit dat deze spellen toegestaan zijn, indien er geen sprake is van het eerder genoemde, zou ik eenieder adviseren om zich te focussen op het reciteren, memoriseren en handelen naar de Koran. Dit doet namelijk de harten herleven, de borst verlichten en de zorgen en ellende wegnemen. En de kennis hiervan ligt bij Allah en onze laatste oproep is: Alle lof zij de Heer der werelden.”
Vrede en zegeningen zij met onze Profeet Mohammed, diens familie, metgezellen en broeders tot aan de Dag des Oordeels.
Sheikh Mohammed cAli Ferkous