Vraag:
Is het toegestaan om de cOemrah te verrichten namens levende personen die in staat zijn om het zelf te doen?
Antwoord:
Alle lof zij Allah.
Het is niet toegestaan om namens iemand de Hadj of cOemrah te verrichten als hij zelf in staat is om dit te doen.
Sheikh ibn ul-cOethaymien zei: “Met het aanstellen van anderen om namens hun de Hadj of cOemrah te verrichten, zijn de mensen vandaag de dag helaas tot het uiterste gegaan. Dit kan (in bepaalde gevallen) volgens de Shariecah (Islamitische Wetgeving) ongeldig zijn. Er zijn namelijk twee overleveringen van Imam Ahmad die aangeven wanneer het voor een persoon toelaatbaar is om iemand anders aan te stellen namens hem de Hadj of cOemrah te verrichten.
Eén overlevering vertelt dat het voor een persoon niet toegestaan is om iemand anders aan te stellen die namens hem een vrijwillige daad verricht, zoals de (vrijwillige) Hadj en cOemrah1. Het maakt hierbij niet uit of hij ziek of gezond is. Deze overlevering lijkt correcter te zijn, omdat de daden van aanbidding door een persoon zelf moeten worden verricht zodat hij zelf (zijn aandeel) in het aanbidden van Allah kan verwezenlijken en zich nederig tegenover Hem kan opstellen.
Je kunt het verschil zien tussen een persoon die namens zichzelf de Hadj verricht en een persoon die aan een ander geld geeft om namens hem de Hadj te verrichten. De laatste (persoon) kan de voordelen van aanbidding (die zich uiten) in het verbeteren van het hart en nederigheid voor Allah, niet verkrijgen. Het is meer als een financiële transactie waarbij hij iemand anders aanstelt die namens hem koopt en verkoopt.
Als hij ziek is en hij wil iemand aanstellen die namens hem een vrijwillige daad van aanbidding verricht, dan zeggen we dat het iets is waarmee de Soennah niet is gekomen. Daarentegen behoort het tot de Soennah om alleen bij verplichte daden van aanbidding, iemand aan te stellen die deze namens die persoon verricht.
Het verschil tussen een verplichting (Fard) en vrijwillige (Naafil) daad, is dat de verplichte daad iets is wat noodzakelijk of vereist is voor een persoon (om zelf te verrichten). Wanneer hij niet in staat is om dit te doen, kan hij iemand anders aanstellen die namens hem de Hadj of cOemrah verricht. Maar de vrijwillige daden van aanbidding zijn niet verplicht, dus wordt er gezegd: zolang je ziek bent en de verplichte (Hadj en cOemrah) hebt verricht, prijs dan Allah hiervoor. En geef het geld dat je aan een ander wou uitgeven om namens jou de Hadj of cOemrah te verrichten, op andere manieren uit. Gebruik het om de arme persoon te helpen die nog geen Hadj of cOemrah heeft verricht. Dit is voor jou beter, zelfs als je ziek bent, dan dat je zegt: “Neem dit en verricht namens mij de Hadj.”
Wat betreft de verplichte Hadj zijn de mensen, en Allah zij hiervoor geprezen, niet nalatig. Je kunt moeilijk iemand vinden die een ander namens hem aanstelt om de (verplichte) Hadj te verrichten, tenzij hij niet in staat is om dit te doen. Dit is iets wat in de Soennah is vermeld, zoals in de overlevering van Ibn cAbbaas (moge Allah tevreden met hem zijn). Volgens deze (overlevering) kwam er een vrouw naar de Profeet (vrede zij met hem) en zei: “O Boodschapper van Allah, het bevel van Allah aan Zijn dienaren om de Hadj te verrichten is gekomen, terwijl mijn vader een oude man is die niet goed op een zadel (van een rijdier) kan zitten. Kan ik namens hem de Hadj verrichten?” Hij zei: “Ja.”
Concluderend zijn er twee overleveringen van imam Ahmad over het aanstellen van een ander om namens diegene een vrijwillige daad van aanbidding te verrichten. Eén zegt dat het niet geldig is en de ander zegt dat het wel geldig is, (en het maakt niet uit) of diegene ertoe in staat is of niet.
Maar mijn mening is dat het ongetwijfeld correcter is om te zeggen dat het niet geldig is om een ander aan te stellen die namens jou een vrijwillige (Naafil) daad van aanbidding verricht, (en het maakt niet uit) of je ertoe in staat bent of niet. Wat betreft de verplichte Hadj, zegt de Soennah dat degene die niet in staat is om het te verrichten, en geen hoop heeft dat de situatie kan veranderen, iemand kan sturen (die) namens hem (de Hadj verricht).”
(Fataawa ibn ul-cOethaymien, boekdeel 21, blz. 140)
In Fataawa al-Ladjnat ud-Daa’imah (Fatawaa van het Permanente Comité) wordt er gezegd: “De moslim die in staat is om de Hadj te verrichten, moet zich haasten om dit te doen. En in dit geval is het niet toegestaan iemand anders aan te stellen die namens hem de Hadj verricht (als hij hiertoe in staat is). En de Hadj van iemand anders zal voor hem niet voldoende zijn, zolang hij in staat is om zelf de Hadj te verrichten.”
(Fataawa al-Ladjnat ud-Daa’imah, boekdeel 11, blz. 68)
In Fataawa al-Ladjnat ud-Daa’imah wordt er ook gezegd: “Wanneer je cOemrah voor jezelf hebt verricht, is het (daarna) toegestaan om namens jouw moeder en vader de cOemrah te verrichten als zij niet in staat zijn om dit te doen vanwege hun oude leeftijd of ziekte waarvoor geen hoop op genezing is.”
(Fataawa al-Ladjnat ud-Daa’imah, boekdeel 11, blz. 81)
Dit was ook de verkozen mening van Sheikh Ibn Baaz (moge Allah hem genadig zijn), die werd gevraagd: “Ik wil namens mijn moeder de Hadj verrichten. Is het belangrijk om haar toestemming te vragen, wetende dat zij de verplichte Hadj al heeft verricht?”
Hij antwoordde: “Als jouw moeder niet in staat is om de Hadj te verrichten vanwege haar hoge leeftijd of ziekte waarvoor geen hoop is op genezing, dan is er niets op tegen dat je namens haar de Hadj verricht. Zelfs als dit wordt gedaan zonder haar toestemming. Het is namelijk bewezen dat een man de Profeet (vrede zij met hem) om toestemming vroeg door te zeggen: “O Boodschapper van Allah, mijn vader is een oude man en hij kan geen Hadj of cOemrah verrichten. De Profeet (vrede zij met hem) zei: “Verricht de Hadj en cOemrah namens jouw vader.” En een vrouw vroeg hem om toestemming door te zeggen: “O Boodschapper van Allah, mijn vader is een oude man en hij kan geen Hadj verrichten of reizen. Zal ik namens hem de Hadj verrichten?” De Profeet (vrede zij met hem) zei: “Verricht de Hadj namens jouw vader.”
De Hadj kan ook namens de overledenen worden verricht. Dit vanwege de authentieke overleveringen die hierover zijn verhaald. En vanwege deze twee (genoemde) overleveringen.”
(Fataawa Ibn Baaz, boekdeel 16, blz. 414)
Samengevat is het is niet toegestaan om de Hadj of cOemrah namens een levende persoon die hiertoe in staat is, te verrichten. Maar in geval van iemand die niet in staat is (zijn er de volgende mogelijkheden): als het de verplichte Hadj betreft, dan is het toegestaan. Maar als het de vrijwillige (Hadj en cOemrah) betreft, dan is het onderworpen aan verschil van mening onder de geleerden.
Islamqa.com
1. D.w.z. wanneer je de verplichte Hadj en cOemrah een keer in je leven hebt verricht, dan behoren de cOemrah en Hadj die je daarna nog een keer verricht tot de vrijwillige (Naafil) daden van aanbidding.