De externe commissie onder leiding van prof. dr. Ton Hol, die in opdracht van Tilburg University een integriteitsonderzoek heeft gedaan naar de promotie “Institutionele reproductie van salafistische jongeren in Nederland; De leefwereld van jonge Salafisten in Nederland’ van de Iraans-Nederlandse socioloog Mohammed Nazar Soroush, is vandaag met vernietigende conclusies gekomen. Ook over de dubieuze rol die copromotor dr. Jan Jaap de Ruiter en promotor prof. dr. Ruben Gowchriarn hebben gespeeld, is de commissie buitengewoon kritisch.
De heer Soroush is op 3 september 2018, onder begeleiding van prof. dr. Ruben Gowricharn en dr. Jan Jaap de Ruiter, aan de Tilburg University gepromoveerd. Stichting as-Soennah was samen met 23 andere moskeeën en organisaties onderdeel van het onderzoek. Het zou volgens Jan Jaap de Ruiter gaan om het meest omvangrijke onderzoek dat is gedaan naar de ontwikkeling van het salafisme in Nederland. Verschillende geschreven en audiovisuele media hebben Soroush en Jan Jaap de Ruiter een podium gegeven om de resultaten van het onderzoek, dat aan alle kanten rammelt, toe te lichten. Zelfs het actualiteitenprogramma EenVandaag heeft Soroush en Jan Jaap de Ruiter geïnterviewd. Van het kritisch bevragen van beide heren was absoluut geen sprake. De media zijn duidelijk tekortgeschoten. Sterker nog, er zijn zelfs Kamervragen gesteld en Nederland was in de ban van de veronderstelde invloed van het salafisme, hysterie alom. Soroush deed uitspraken als: ‘Zo ontmoette ik tijdens mijn onderzoek vier mensen die er niet uitzien als salafist, maar het wel zijn. Ze werken bij de overheid. Ik denk dat zij daar fungeren als oren en ogen van de salafistische gemeenschap en gevoelige informatie doorspelen.’ Hiermee stelde hij de loyaliteit van de moslimgemeenschap aan hun eigen land ter discussie en niemand die hem terecht wees.
In retrospect is het nu evident waarom de copromotor Jan Jaap de Ruiter, en niet zoals gebruikelijk is de promotor zelf (hier Ruben Gowchriarn), zich nadrukkelijk in de media profileerde naast Soroush. De commissie stelt dat het heeft geconstateerd dat promotor en copromotor bij de begeleiding niet steeds op één lijn zaten. Dit duidt erop dat toen al twijfels waren over de kwaliteit van het onderzoek. Het is dan ook onbegrijpelijk dat de promotiecommissie Soroush heeft laten promoveren met een onderzoek dat met recht een smet vormt voor het wetenschappelijk onderwijs in ons land. Niet alleen heeft Soroush toegegeven in één geval data te hebben bewerkt, de typering salafistisch heeft verschillende maatschappelijke en religieuze organisaties, in hun contacten met lokale overheden, in verlegenheid gebracht. En zoals de commissie vaststelt zijn de promovendus en promotoren tekortgeschoten in de theoretische onderbouwing van het salafisme en wat de 14 organisaties salafistisch maakt.
Stichting as-Soennah heeft eerder gereageerd op het misleidend onderzoek van Soroush. Er is aangegeven dat in de drie jaar dat het onderzoek zou hebben geduurd, Soroush volgens zijn logboek de stichting twee keer heeft bezocht. Voor een ‘wetenschappelijk’ onderzoek is dit opmerkelijk weinig. Bij navraag binnen de stichting is gebleken dat niemand de heer Soroush heeft gesproken of gezien.
Tot slot, de onafhankelijke commissie Hol bevestigt in onze ogen datgene wat de stichting al jaren verkondigt, namelijk dat de heer Jan Jaap de Ruiter een vooringenomen ‘wetenschapper’ is met een duidelijke anti-islam agenda. De commissie stelt: “Het heeft er de schijn van dat met name copromotor hier minder kritisch is geweest vanwege zijn eigen visie op het salafisme. Het feit dat deze ook zelf actief de media heeft opgezocht na de promotie en daarbij het proefschrift als ondersteuning van bepaalde (vergaande) inzichten heeft aangehaald, wijst tevens in die richting.” De landelijke en lokale overheden, evenals de media, dienen in de toekomst zich hiervan te vergewissen wanneer zij de heer Jan Jaap de Ruiter voor advies inhuren dan wel voor duiding van actuele gebeurtenissen.
Stichting as-Soennah