Mohammed Rashid (27) werd door de Volkskrant ongewild op de voorpagina geplaatst. Hij eist excuses en een rectificatie.
Mohammed Rashid (27) stond dinsdag ongewild op de voorpagina van de Volkskrant. Hij is verbolgen. Hij stuurde een brief naar de krant en plaatste deze ook op zijn Facebookpagina. Ook nam hij een advocaat in de arm.
Tegen je zin in de krant: kan dat zomaar? Wat kun je ertegen doen?
1. Wat stond er in de krant?
Dinsdag schreef de Volkskrant een groot verhaal over de extra controles op Schiphol. Na de marechaussee werd ook het leger ingezet om de luchthaven te bewaken. Op de voorpagina verscheen bijna paginagroot de aankondiging van dat verhaal: een foto van Mohammed Rashid – achter het stuur van zijn auto – als hij wordt staande gehouden door een militair. De kop bij de foto: Is Schiphol nog veilig?
Rashid die op Schiphol was om een vriend weg te brengen, had gezien dat er een fotograaf langs de kant van de weg stond, maar stelde geen vragen. „Het was intimiderend. En ik had haast: die vriend moest zijn vlucht halen.” Toen hij de volgende morgen door een vriend op de voorpagina werd gewezen, schrok hij zich wezenloos. En na die vriend „ging het los”. Telefoontjes, Facebook-berichten, WhatsApp: „Iedereen heeft het nu wel gezien.”
Dezelfde middag stelde Rashid een boze brief op. Hij heeft geen toestemming gegeven voor het maken en publiceren van de foto, zo schrijft hij. Hij heeft „behoorlijk wat imagoschade” geleden. Familieleden en vrienden hingen aan de lijn, of hij soms in de problemen zat? Zijn ouders, vrouw en kinderen maken zich zorgen over hun imago „in onze gemeenschap en in de buurt”.
Maar belangrijker nog, en dat is zijn tweede punt, is Rashid van mening dat hier „duidelijk sprake [is] van de ó zo bekende ‘framing’ van nieuws over moslims”. Hij – „moslim met baard” – wordt in verband gebracht met geweld en de (on)veiligheid op Schiphol. „Dit soort foto’s openen de deuren naar angst en naar verdere polarisering binnen de samenleving.” Daar wil hij wat aan doen. „Voor moslims – voor minderheden in het algemeen.”
Rashid zal een klacht indienen bij de Raad voor de Journalistiek en zegt naar de rechter te stappen. Hij eist excuses van en een rectificatie in de Volkskrant, „net zo prominent als de foto” – op de voorpagina dus.
2. Maakt Rashid een kans?
ICT-jurist Arnoud Engelfriet is van mening van wel. Dat een fotograaf mensen mag fotograferen op de openbare weg, betekent niet dat je daar helemaal geen privacy hebt. „Je bent niet vogelvrij.”
In het geval van Rashid zal gekeken worden of de nieuwswaarde van de foto opweegt tegen zijn recht op privacy. Engelfriet geeft een voorbeeld: „Word je gefotografeerd terwijl je tegen een boom plast, dan heeft die foto geen nieuwswaarde, dan schaad je iemands privacy.” Volgens Engelfriet is Rashid op geen enkele manier onderdeel van het nieuws. „Hij wordt staande gehouden. Hij moet meewerken. Er had net zo goed iemand anders achter het stuur kunnen zitten. Dan behoudt de foto nieuwswaarde.”
Cruciaal is volgens Engelfriet de framing ‘Is Schiphol nog veilig?’. De foto is nadelig voor de geportretteerde. Als er bij de foto een artikel was geplaatst over etnisch profileren bij de politie, zegt hij, dan krijgt deze een andere lading. Dan wordt het moeilijker om ongewenste publicatie aan te vechten. De schade voor je reputatie is minder. „Omdat het minder erg is om als slachtoffer dan als dader te worden neergezet.” Engelfriet heeft ooit een zaak bepleit voor een meisje dat gefotografeerd werd op een schoolplein. Aanvankelijk kwam ze in de krant onder de kop ‘De scholen beginnen weer’. „Dat mag.” Maar toen haar foto maanden later bij een artikel over obesitas onder de jeugd opdook, is de zaak met succes aangevochten.
3. Wat vindt de Volkskrant?
De fotograaf, Guus Dubbelman, heeft aangegeven dat er die middag drie auto’s werden geïnspecteerd. In alle drie de auto’s zaten mannen met een Islamitisch uiterlijk. „Dit is de werkelijkheid. Alleen de moslimmannen worden uit de rij gepikt.” Dat de man „extra getergd” is door de kop, kan hij zich voorstellen. „Mijn geweten is schoon. Het is nooit opzet geweest om mensen in een hokje te zetten.”
Philippe Remarque, hoofdredacteur van de Volkskrant, betreurt het feit dat Rashid zich geschoffeerd voelt. Vooraf realiseerden ze zich dat de foto gevoelig zou kunnen liggen. „Daar is over gediscussieerd.” Remarque staat achter de keuze om het beeld af te drukken. „Wij hoeven niet eindeloos te wachten tot er een blonde vrouw wordt staande gehouden, omdat de werkelijkheid misschien ongemakkelijk is.” De kop is later bedacht. „Achteraf ben ik daar niet blij mee”, aldus de hoofdredacteur. „Beter was iets als: Meer beveiliging, helpt dat?” Rashid is uitgenodigd voor een gesprek.
4. Gebeurt dit vaker?
Niet zo heel vaak. Persbureaus krijgen een handvol klachten per jaar binnen. Maar voorbeelden zijn er wel. Zo tekende een studente in 2012 bezwaar aan tegen een foto van haar in een kroeg, die op de voorpagina van NRC next kwam, bij een verhaal over alcoholmisbruik. Zij kreeg een schadevergoeding.
Bron: NRC.nl
Team al-Yaqeen
18 augustus 2016