Naar aanleiding van de aanslag in Barcelona is de Belgische minister van Justitie voornemens de inlichtingendiensten actief te laten bijhouden welke imams er in Belgische moskeeën preken. Twee Nederlandse experts zijn kritisch. “Het is tegen onze grondwet.”
De Belgische minister Coen Geens liet er in het programma Terzake geen gras over groeien: “Ik ga de Moslimexecutieve (centrale raad die moslims vertegenwoordigt, red.) vragen aan elke moskee in België, erkend en niet erkend, elke imam die daar passeert te melden”, aldus de minister. Deze informatie moet vervolgens terecht komen bij de Belgische Inlichtingendiensten. Het melden is nog niet verplicht.
Vingerwijzen naar de politie doet Geens in de Terzake-uitzending liever niet. Wel wil hij graag een nieuw systeem in het leven roepen om imams actief te kunnen registreren.
Beïnvloeding door imams
Imams kunnen inderdaad een belangrijke rol spelen bij de radicalisering van (jonge) aanslagplegers, aldus hoogleraar radicalisering Bert Jan Doosje van de Universiteit Amsterdam. “Het komt wel vaker voor dat groepjes worden beïnvloed door een geestelijk leider; dat was ook zo bij de Hofstadgroep. Maar om dan gelijk de stap te zetten om imams te monitoren, dat als klinkt als een totalitaire staat.”
Erg verrast door het voorstel is Doosje echter niet. “Dit is een reactie is die je vaak terugziet bij aanslagen. Terroristische aanslagen zijn onvoorspelbaar en dat vinden mensen eng. Dus dan gaan ze op zoek naar een manier om de onvoorspelbaarheid te controleren. Er worden grote betonblokken geplaatst rond pleinen, of er komt strengere controle op vliegvelden. Dit is ook zo’n een manier. Als we nu alle imams registreren, dan hebben we daar meer controle over.”
Pispaaltje
Dergelijke initiatieven ‘leiden er onbedoeld toe dat bepaalde groepen zich benadeeld en uitgezonderd voelen, aldus de hoogleraar. “Als een rechts-extremist een aanslag pleegt, wordt er minder vaak op die manier gereageerd. Dan wordt er minder gedacht: hoe kunnen we de rechts-extremisten dwars zitten.” Het gevolg: moslims ‘voelen zich gediscrimineerd’. “Zij denken dan: kijk wij zijn het pispaaltje, en dat kan ook weer tot radicalisering leiden”, vindt hoogleraar Doosje.
Sociaal psycholoog en ondernemer Cemil Yilmaz heeft ook grote bezwaren tegen het idee. Yilmaz was eerder betrokken bij een Nederlands project in de moslimgemeenschap om ‘vervreemding’ en radicalisering te voorkomen.
120 moskeebestuurders en 75 imams deden mee aan de training. Ook organiseerde hij debatten en voorlichtingen met de verschillende islamitische gemeenschappen. Het voorkomen van radicalisering staat dus erg hoog op de agenda bij Yilmaz, maar een register speciaal voor imams? Dat gaat een grens over. “Kijk, als je voor één geloofsgroep zo’n register maakt is dat discriminatie. Dat is tegen onze grondwet. En het zorgt voor meer polarisatie, groepen gaan nog meer tegenover elkaar staan.”
Register voor religieuze professionals
Het doet hem denken aan etnisch profileren. “Op basis van risicoprofielen en ervaringen uit het verleden, worden onschuldigen bij voorbaat alvast als verdachte gezien in plaats van daadwerkelijk strafbare gedragingen die tegen onze wetten ingaan.”
Een register voor ‘religieuze professionals’ vanuit alle geloven vindt hij overigens wel een prima idee. Daar kan ook een specifieke code of conduct bij horen met bijbehorende kwaliteitseisen voor de religieuze professionals. Net zoals bij artsen en advocaten al het geval is.
Meer interne kritiek
“Je kunt ook eisen stellen aan religieuze organisaties in het algemeen, om zo professionalisering en meer interne kritiek te stimuleren. Eisen over de manier waarop die organisaties bestuurd en gefinancierd worden bijvoorbeeld, en waar ze kwalitatief aan moeten voldoen.”
Doosje voelt ook wel wat voor deze aanpak. “Je kunt het gevoel dat veel moslims hebben, dat ze benadeeld worden, wegnemen door inderdaad meer interne rapportages in te bouwen. Dan laat je het meer over aan moskeeën, in plaats van dat je van bovenaf gaat monitoren.”
Witte woede
Andere regels zouden meer orde in de chaos kunnen scheppen en ongewenste ontwikkelingen binnen de islamitische gemeenschappen op een andere manier kunnen voorkomen. Maar dan moeten die regels wel voor alle religieuze organisaties van toepassing zijn, aldus Yilmaz.
Bovendien lijkt men zich blind te staren op enkel de vervreemding en radicalisering onder islamitische Nederlanders, voegt hij toe. “De zogenaamde ‘witte woede’ is ook in opkomst. Oftewel de vervreemding en radicalisering onder witte Nederlanders. Daar is helaas nog te weinig aandacht voor.”
Bron: RTLZ.nl
Team al-Yaqeen
28 augustus 2017