Alle lof zij Allah en vrede en zegeningen zij met Zijn Profeet, zijn familie en zijn metgezellen.
Er komen vele vragen binnen bij de Permanente Commissie voor Fataawa over bedrijven die actief zijn in piramidespelen of netwerkmarketing, zoals de bedrijven ‘Business’ en ‘Hibbat ul-Djazierah’. Deze bedrijven proberen klanten te overtuigen om producten te kopen, zodat deze klanten weer andere klanten overtuigen om deze producten te verkopen. Deze klanten proberen weer andere klanten te overtuigen om deze producten te kopen enzovoorts. Hoe meer mensen hier aan deelnemen en het product kopen, des te meer geld er verdiend kan worden door de eerste wat kan oplopen tot duizenden Riyaal. Elke deelnemer probeert andere deelnemers te werven tegen omwisseling van grotere opdrachten die hij zal krijgen, als hij slaagt met het werven van andere deelnemers die dit ook zullen doen. Dit noemen wij de zogenaamde piramidespelen of netwerkmarketing.
De Permanente Commissie antwoordde het volgende: “Deze transacties zijn Haraam. Deze handelswijze is bedoeld om provisie te verkrijgen en niet om het product te verkopen. Deze provisies kunnen fors stijgen, terwijl dit product waarschijnlijk niet zoveel kost. Elk weldenkend mens zal voor de provisie kiezen als hij de keuze kreeg om uit deze twee zaken te kiezen. Deze bedrijven vertrouwen door middel van marketing op een hoge provisie die de deelnemer kan krijgen. Zij lokken de deelnemer met een onredelijke winst voor een klein bedrag wat het product waard is. Het product dat deze bedrijven verkopen, is slechts een dekmantel en een excuus om provisies en winsten binnen te halen. Aangezien dit de aard is van deze handel, is het verboden. En wel om de volgende zaken:
Ten eerste: Deze handelswijze omvat beide soorten Ribaa (rente). Ribaa al-Fadl en Ribaa an-Nasie’ah. De deelnemer betaalt een kleine hoeveelheid aan geld om daar een grotere hoeveelheid geld voor terug te krijgen. Dit is geld met geld verdienen met differentie en vertraging. En dit is de verboden rente volgens de Koran, de Soennah en de consensus. Het product dat het bedrijf verkoopt is dus slechts een dekmantel voor de ruil. Deze is niet bedoeld voor de deelnemer. En daarom beïnvloedt het de regelgeving hieromtrent niet.
Ten tweede: Deze handelswijze behoort tot de kansspelen en dat is religieus gezien verboden. De deelnemer weet niet of hij zal slagen bij het behalen van het aantal vereiste deelnemers of niet. De piramidespelen en netwerkmarketing kennen altijd een einde. De deelnemer weet dus niet dat wanneer hij zich aansluit bij deze piramide, of hij tot de hoogste (winnende) of de laagste (verliezende) rangen behoort. De werkelijkheid geeft aan dat de meeste van deze piramide-leden verliezers zijn. Slechts een klein aantal dat zich in de hoogste rangen bevindt wint. De meeste zijn dus verliezers. Dit is de werkelijkheid met kansspelen. Het met kansen spelen brengt twijfelachtige zaken met zich mee en er is sprake van angst (zal hij winnen of zal hij verliezen?). De Profeet (vrede zij met hem) heeft het verboden om met kansen te spelen, zoals vermeld in Sahieh Moeslim.
Ten derde:Deze handelswijze duidt er ook op dat deze bedrijven het geld van de mensen onrechtmatig nuttigen. De enige die hierbij baat heeft, is het bedrijf en de deelnemers die als doel hadden om mensen te bedriegen. Zegt Allah, de Verhevene, dan niet in het volgende vers (interpretatie van betekenis):
“O jullie die geloven, eet niet van elkaars eigendommen op valse wijze.”
(Soerat an-Nisaa’: 29)
Ten vierde:Deze handelswijze behoort tot het bedriegen, frauderen en oplichten van mensen door ze te lokken met provisies die vaak niet eens verwezenlijkt worden. Dit is op bedriegen op een verboden manier. Er is overgeleverd dat de Profeet (vrede zij met hem) heeft gezegd: “Wie ons bedriegt, behoort niet tot ons.”
(Moeslim)
Ook zei de Profeet (vrede zij met hem): “De twee partijen betrokken bij een koop hebben de keuze (het te beëindigen, d.w.z. de koop is niet definitief) totdat ze weggaan. Als beiden waarheidsgetrouw en eerlijk zijn geweest over enige gebreken, zal de koop worden gezegend, maar als ze hebben gelogen en enige gebreken verborgen hebben gehouden, zal de zegening van de koop verloren gaan.”
(al-Boekhaarie)
En om te zeggen dat deze handelswijze net als makelaardij is, is niet waar. Bij een bemiddelingsovereenkomst krijgt de makelaar vergoed om het product daadwerkelijk te verkopen. Echter is dit niet het geval bij piramidespelen en netwerkmarketing. De deelnemer moet het product vergoeden om zo de marketing van het product staande te houden.
Bij makelaardij is het echter zo dat het product werkelijk wordt verkocht. Dit in tegenstelling tot deze piramidespelen. Deze hebben niet als doel om het product te verkopen, maar om provisie te behalen. De deelnemer maakt reclame bij andere deelnemers, en dit is niet het geval bij makelaardij. Een makelaar maakt reclame bij klanten die daadwerkelijk het product willen kopen. Het verschil is dus duidelijk!
Het argument dat provisie een geschenk is van Allah, is niet waar. En ook al zou dit waar zijn dan, is niet elk geschenk islamitisch gezien toegestaan. Want een geschenk van een lening is in principe rente.
En daarom zei cAbdoellaah ibnoe Salaam tegen Aboe Boerdah: “Je bevindt je in het land van rente en daarin tref je verderf, als iemand recht (geld dat je hebt uitgeleend) van jou heeft en hij geeft jou een lading hooi of een lading gerst of een lading dierenvoedsel, dan is dat de rente.”
(al-Boekhaarie)
Een geschenk wordt aangenomen als de reden hiervoor bekend is. De Profeet (vrede zij met hem) heeft gezegd: “Waarom blijf jij dan niet wachten in het huis van jouw vader en moeder, en kijk dan of jij wel of niet iets wordt geschonken?”
(al-Boekhaarie en Moeslim)
Deze provisies zijn gecreëerd om deel te nemen aan deze piramidespelen. Welke namen zij dan ook krijgen, of het een cadeau of geschenk is of iets anders, dit verandert niets aan de werkelijkheid of de regelgeving hiervan.
Wat ook belangrijk is om aan te geven is dat er op de markt bedrijven opduiken die dezelfde manier van handelen hebben als die van de piramidespelen en netwerkmarketing. De regelgeving hiervan is net als de regelgeving van de bovengenoemde handelswijzen, ondanks dat zij verschillen van productaanbod.
En Allah, de Verhevene, is Degene Die succes schenkt.
Vrede en zegeningen zij met Mohammed, diens familie en metgezellen.
Permanente Commissie voor Fataawa (Fataawa al-Ladjnat ud-Daa’imah, nr. 22935)