De rol van imam is van ongekende waarde. Hij is onder meer de vertrouwenspersoon van de moslims. Hij wordt vanwege zijn kennis door hen gevolgd. Dit komt tot uiting in het volgen van de imam in zelfs de belangrijkste pijler binnen de Islam, namelijk het gebed. Verder leidt de imam zijn gemeenschap middels lessen en individuele gesprekken.
De plaatselijke imam is degene die verantwoordelijk is voor de moskee. Zijn taak beperkt zich niet slechts tot religieuze werkzaamheden zoals het leiden van het gebed, maar ook werkzaamheden die betrekking hebben op wereldlijke zaken. Hij vervult een belangrijke rol binnen de samenleving. Zo is hij bijvoorbeeld aangesteld om een helpende hand te bieden aan de moslims die gebukt gaan onder problemen die zich zowel op gebied van geloof als op gebied van wereldse zaken afspelen, en kan hij deze moslims van religieuze adviezen voorzien.
Degene die hierbij uiteraard als voortreffelijk voorbeeld dient is onze geliefde Profeet (vrede zij met hem). Hij en de rechtgeleide kaliefen waren de meest prominente en bekwame leiders die men zich maar kan wensen. Zij waren gewoon bijeenkomsten te houden in de moskeeën ter onderricht van de mensen. Daarbij werd de aandacht gevestigd op verschillende geloofsonderdelen zoals Tawhied, Fiqh, goede manieren enzovoorts.
Onze Profeet (vrede zij met hem) gaf hierin het beste voorbeeld. Zo vertrok zijn schoonzoon cAli eens uit huis, nadat hij ruzie had met zijn vrouw Faatimah. Verbolgen liep hij naar de moskee waar hij vervolgens tegen de muur aan leunde. De Profeet (vrede zij met hem) zag hem, liep naar hem toe en begon het stof van zijn rug af te vegen, terwijl hij liefkozend tegen hem zei: “Ga zitten, O Aboe Toeraab”.
(al-Boekhaari)
Toeraab betekent stof. Hij koos ervoor om hem zo te noemen, omdat hij op dat moment stof van de muur aan zijn kleding had zitten. Deze troostende en rustgevende woorden, die een vleugje humor in zich hadden, brachten een persoon die op dat moment boos was enige geruststelling. Dit is een klein voorbeeld van hoe onze Profeet (vrede zij met hem) als imam was.
Ook kunnen wij een ander voorbeeld halen uit zijn medeleven met de plaatselijke gemeenschap. Zo heeft Aboe Hoerayrah (moge Allah weltevreden zijn met hem) overgeleverd dat een zwarte vrouw die altijd de moskee bezemde was gestorven. De Profeet (vrede zij met hem) vroeg naar haar, waarop hem werd verteld dat zij was gestorven. Hij (vrede zij met hem) zei toen: “Hadden jullie mij hiervan niet op de hoogte kunnen brengen?! Wijs mij haar graf.” Hij kwam bij haar graf en verrichtte het dodengebed voor haar.”
(al-Boekhaari)
Zie hier de waardering die de Profeet (vrede zij met hem) in de rol als imam had voor een ieder uit zijn gemeenschap. Groot of klein, bekend of onbekend.
De imam dient ernaar te streven om in de behoeften van de moslims te voorzien. Hij dient de onwetende te onderwijzen, de achteloze te vermanen en de dwalende te adviseren. Ook behoort het tot zijn taken om te bemiddelen tussen twee ruziënde partijen, hen dichter bij elkaar te brengen en de vriendschap en liefde tussen mensen te bevorderen. Hij arbitreert in sociale geschillen zoals familieproblemen, burenruzies en soortgelijke gevallen.
Samengevat kunnen we zeggen dat de rol van de imam zeer belangrijk is en ook als zodanig gewaardeerd dient te worden.
Team al-yaqeen