Dit is het tweede advies in deze driedelige serie. Vorige week hebben we gezien dat de Profeet (vrede zij met hem) in de aangehaalde overlevering drie adviezen gaf en hebben we het eerste advies behandeld. Vandaag in dit tweede advies, beveelt de Boodschapper van Allah ons om op onze woorden te letten.
Waak over de tong, want de tong is één van de meest gevaarlijke dingen die de mens heeft. Als een uitspraak niet wordt gedaan, dan blijft het bij de persoon. Maar als het wel wordt geuit, dan ligt het (als last) op de schouders van degene die het uit en zal hij de consequenties ervoor moeten dragen.
Dat is waarom hij (vrede zij met hem) zei: “Zeg niets waarover jij je in de toekomst voor zal moeten verontschuldigen.”
Dit betekent het strijden tegen jezelf in het beletten van je tong. Vanaf de start van een uitspraak waarvan je vreest dat je je ervoor zal moeten verontschuldigen. Want als je het niet uitspreekt, dan bezit jij het. Maar als je het wel uitspreekt, dan bezit het jou! In het advies dat de Profeet aan Moecaadh gaf, zei hij: “Zal ik je niet informeren over de basis van al het goede?” Hij antwoordde: “Jazeker, o Profeet van Allah.” Hierop hield hij zijn tong vast en zei: “Bedwing dit.” Ik vroeg: “O Profeet van Allah, worden we verantwoordelijk gehouden voor wat we zeggen?” Waarop hij (vrede zij met hem) antwoordde: “Moge jouw moeder gekweld worden door jouw dood1. Er is niets dat de mensen (meer) op hun gezichten in het Vuur doet vallen, dan de opbrengsten van hun tongen.”
(Ahmad en at-Tirmidie)
De tong is dus heel gevaarlijk. Het is in de overlevering van Thaabit verhaald dat de Boodschapper heeft gezegd: “Als de kinderen van Adam ontwaken, dan keren de ledematen zich nederig tot de tong en zeggen: “Vrees Allah met betrekking tot ons. We zijn jouw volgelingen. Als jij deugdzaam bent, dan zijn wij deugdzaam. En als jij revolteert bent, dan revolteren wij (ook).”
(Ahmad en at-Tirmidie)
In het geweldige advies van de Profeet “Zeg niets waarover jij je in de toekomst voor zal moeten verontschuldigen” ligt een verwijzing verscholen om jezelf ter verantwoording te roepen voor wat je zegt door eerst goed na te denken (over wat je wilt zeggen). Als je ziet dat het goed is, zeg het dan. En als je ziet dat het niet goed is, onthoud je dan van het zeggen ervan. Als een persoon niet weet of datgene dat hij wilt zeggen goed of slecht is, dan dient hij zichzelf ook te onthouden om het te zeggen. Dit vanwege de vrees die hij moet hebben voor twijfelachtige zaken, totdat het duidelijk voor hem is geworden. Dit is wat hij (vrede zij met hem) heeft geadviseerd, zeggende: “Laat degene die in Allah en de laatste Dag gelooft, het goede zeggen of zwijgen.”
(al-Boekhaarie en Moeslim)
Veel mensen brengen zichzelf in de problemen door uitspraken te doen waarvan zij niet dachten dat ze ertoe deden. Dit leidt tot ongewenste gevolgen voor het leven in deze wereld en het Hiernamaals.
De intelligente persoon weegt zijn woorden, selecteert zijn uitspraken zorgvuldig en zegt niets behalve waarnaar de Profeet heeft verwezen, namelijk uitspraken waar men zich niet voor hoeft te verontschuldigen.
De betekenis van “waarover jij je in de toekomst voor zal moeten verontschuldigen” is wanneer men (op de Dag des Oordeels) voor Allah staat. Ook kan het betekenen dat men zich verontschuldigt tegenover de mensen als zij jou ter verantwoording roepen voor de gevolgen van jouw woorden.
Op basis van de eerste betekenis heeft het een sterke verbinding met het gebed. Namelijk met welk excuus zal degene die onachtzaam is in het gebed zijn Heer ontmoeten, terwijl dit het eerste is waarover men gevraagd zal worden?
Sheikh cAbdoer-Razzaaq al-Badr
1. Een uitspraak van de Arabieren die niet letterlijk gemeend is.