Alle lof zij Allah.
Ten eerste: Een goed karakter is het kenmerk van de beste der Boodschappers en behoort tot de beste daad van de rechtschapenen. Het is ongetwijfeld de helft van de religie, de vrucht van de inspanningen van de godsvruchtige en het gebruik van de toegewijde aanbidder. Slechte karaktereigenschappen zijn daarentegen dodelijk vergif en leiden tot beschamende gevolgen. De Profeet (vrede zij met hem) zei: “Ik ben slechts gestuurd om de goede karaktereigenschappen te perfectioneren.”
(al-Boekhaarie en Sahieh verklaard door al-Albaanie)
Er is overgeleverd dat Aboe Hoerayrah zei: “De Boodschapper van Allah (vrede zij met hem) werd gevraagd over dat wat de meeste mensen het Paradijs zal doen toetreden. Hij (vrede zij met hem) zei: “Godsvrucht en een goed karakter.”
(at-Tirmidhie en Sahieh verklaard door al-Albaanie)
Vandaar dat de Islam veel aandacht heeft besteed aan de vaststelling van richtlijnen voor het behandelen van ziektes van het hart (geestelijke ziektes) en de manieren waarop men goede karaktereigenschappen kan verkrijgen. Dit wordt gezien als één van de meest belangrijke taken, want geen enkel hart is vrij van ziektes. Als het hart wordt verwaarloosd, zullen de ziektes zich hierin ophopen. Geen enkele ziel is vrij van (slechte) neigingen, en als deze neigingen vrij spel krijgen dan zal dit leiden tot verdoemenis in deze wereld en in het Hiernamaals.
Dit type geneeskunde heeft diepgaande kennis nodig van redenen en oorzaken, en daarnaast zal men ook hard moeten werken om dit te kunnen verhelpen en de dingen weer recht te zetten om een succesvol resultaat te bereiken. Allah, de Verhevene, zegt (interpretatie van de betekenis):
“Voorzeker, degene die haar (d.w.z. de ziel) zuivert, zal succesvol zijn.”
(Soerat ash-Shams: 9)
De Profeet (vrede zij met hem) was gewoon om smeekbeden te verrichten en te vragen om een goed karakter. Hij (vrede zij met hem) zei: “O Allah, U hebt mijn uiterlijk mooi gemaakt, maak dus mijn karakter ook goed.”
(Ibn Hibbaan en Sahieh verklaard door al-Albaanie)
Ten tweede: Als een persoon weet wat zijn tekortkomingen zijn dan kan hij iets doen om ze te verhelpen. Maar veel mensen zijn niet op de hoogte van hun fouten en tekortkomingen. Een persoon kan de figuurlijke splinter in de ogen van zijn broeder zien, maar niet de balk voor zijn eigen ogen. De persoon die wil weten wat zijn eigen fouten zijn, kan vier dingen doen:
- Hij kan een geleerde vergezellen die inzicht en begrip heeft van de aard van persoonlijke zwaktes en de fijnheid van sommige problemen. Hij kan van zijn kennis leren, en kennis verkrijgen over een goed karakter en goede manieren.
- Hij kan een eerlijke en religieuze vriend zoeken die over inzicht beschikt en hem vragen om een hoeder voor hem te zijn en kennis te nemen van zijn daden. Dit zodat hij de aandacht kan vestigen op datgene wat hij onprettig vindt van zijn karakter, daden en innerlijke en uiterlijke gebreken. Dit is wat de beste en grootste geleerden van de Islam gewoon waren te doen. cOmar ibn ul-Khattaab was gewoon te zeggen: “Moge Allah genade hebben met de persoon die ons onze eigen zwakte kenbaar maakt.”
- Hij kan profiteren van de tong van zijn vijanden in het leren kennen van zijn fouten en tekortkomingen. Want een oog dat ontevreden is, zal altijd slechte eigenschappen van jou opmerken. Een persoon kan meer voordeel halen uit een vijand die problemen wil veroorzaken en zijn zwaktes bekend maakt, dan van een vriend die hem wil vleien door hem te prijzen en zijn fouten voor hem verbergt.
- Hij kan zich mixen met de mensen. En alles wat hij afkeurt bij de mensen, daar moet hij zichzelf tegen beschermen. Want de gelovige is de spiegel van zijn medegelovige, en in de fouten van anderen kan hij zijn eigen fouten zien. Er werd tegen Profeet cIesa (vrede zij met hem) gezegd: “Wie heeft jou geleerd?” Hij (vrede zij met hem) zei: “Niemand heeft mij geleerd. Ik zag de onwetendheid van de onwetende als iets slechts en ik vermeed het.”
Ten derde: Karakter reflecteert hoe een persoon denkt en hoe zijn innerlijk is. Net zoals de uiterlijke vorm van een persoon in het algemeen niet mooi kan zijn als alleen de ogen mooi zouden zijn, en de neus, mond en wangen niet. Alles moet mooi zijn om een volledig mooi uiterlijk te hebben. En zo zijn er vier vereisten voor innerlijke schoonheid waar allemaal aan moet worden voldaan om een goed of mooi karakter te verkrijgen. Als aan alle vier de vereisten wordt voldaan en deze ook in evenwicht zijn, dan heeft men een goed karakter als resultaat. De eigenschappen waar het om gaat zijn: gedegen kennis, beheersing van woede, beheersing van begeerte en een gedegen balans tussen deze drie aspecten.
Gedegen kennis betekent dat je iets op een zodanige wijze begrijpt dat je onderscheid kunt maken tussen het verkondigen van de waarheid en het verkondigen van een leugen in een toespraak. Dat je onderscheid kunt maken tussen waarheid en valsheid in overtuigingen, en tussen goedheid en slechtheid in daden. Als deze kracht behouden wordt zal dat resulteren in wijsheid, en wijsheid is het hoofd van een goed karakter.
Wat betreft de kracht van woede; de schoonheid ervan is dat het gebruikt wordt in overeenstemming met wat de wijsheid voorschrijft. Hetzelfde geldt voor de begeerte: haar schoonheid en kracht zal geleid moeten worden door wijsheid, wat betekent dat dit onder leiding staat van de rede en de Shariecah.
De genoemde balans houdt de juiste beheersing van verlangens en woede in, onder leiding van wijsheid en de Shariecah.
De rede is als een oprechte raadgever. Rechtvaardigheid en balans zijn de kracht, en het is als iemand die doet wat hem wordt opgedragen door de rede. Woede moet onderworpen worden aan beheersing. Degene die dit verkrijgt en een balans vindt tussen deze eigenschappen, is iemand met een goed karakter in het algemeen, en daaruit ontstaan alle goede eigenschappen.
Niemand heeft de perfecte balans weten te bereiken van deze vier kenmerken, behalve de Boodschapper van Allah (vrede zij met hem). De mensen na hem variëren in hoe dichtbij of veraf zij staan van zijn karakter. Iedereen die bij hem in de buurt komt wat betreft deze karaktereigenschappen, is nabij Allah. In zoverre dat hij nabij de Boodschapper van Allah (vrede zij met hem) is.