Trump aan de macht in de VS, de PVV hoog in de peilingen, aanvallen op moslims zijn steeds vaker aan de orde van de dag… en zo komt de dreiging steeds dichterbij voor moslims in Nederland. “De PVV wil de Grondwet overtreden. Waarom blijft Nederland zo stil?” Lees hieronder interviews van Dagblad Trouw met drie moslims die deze dreiging ervaren en spreken voor een grote achterban.
De een, herkenbaar als moslim door een hoofddoek, gaat tegenwoordig bij het oversteken van de straat achter de paal van het stoplicht staan. Voor het geval dat. De ander, succesvol ondernemer, overweegt een vertrek uit Nederland. Bij moslims zit de schrik er in.
Na de aanslag op een moskee in Quebec, Canada, waarbij een anti-islam-extremist zes bezoekers doodde, besloten vier Nederlandse moskeeën voortaan de deuren op slot te doen tijdens de gebedsdiensten. In dezelfde week voerde president Trump een verbod in voor reizigers uit zeven islamitische landen naar de Verenigde Staten. Bij een debat in De Balie in Amsterdam werd geopperd dat moslims maar moesten worden uitgezet.
Het is nu drieënhalf jaar geleden dat islamoloog Anne Dijk (30) uit Utrecht een hoofddoek ging dragen. Ze is dochter van een dominee en heeft later voor de islam gekozen. “Ik ben nooit bang geweest dat me iets zou overkomen. Mijn ouders wel, maar daar begreep ik niets van. Tot ik laatst merkte dat bij het oversteken door me heen flitste: achter de paal staan, stel je voor dat een auto naar me uitwijkt.”
Ze hoort dat geloofsgenoten voorzichtiger worden. “Ik heb vriendinnen die ‘s avonds ook niet meer alleen de deur uitgaan: je weet niet wie er in dat donkere steegje kan lopen.”
Huis in het buitenland
Ondertussen maakt haar man plannen, voor als het ‘erger’ wordt, zegt Dijk. “Hij is nu een zaak begonnen in het buitenland, zodat we daar ook vastigheid hebben. Onze zorg is: Waar gaat het naartoe? Ben ik hier straks nog wel veilig? Om me heen, voornamelijk onder jonge Nederlandse Marokkanen, die nota bene hier geboren zijn, hoor ik dat al langer. Ze gaan zaken doen in Marokko of kopen er een huisje. Zo van: ‘Handig om daar wat lijntjes te hebben liggen’. En dan niet als vakantiehuisje, of omdat het er zulk lekker weer is.”
Ze zijn niet de enigen. Ook columnist en sociaal wetenschapper Cemil Yilmaz (32) uit Haarlem denkt na over een leven buiten Nederland: “Ik sluit niet uit dat ik over een paar jaar wegga. Om me heen hoor ik die geluiden steeds meer. Niet alleen van moslims maar ook van andere Nederlanders met een niet-westerse achtergrond.”
Enis Odaci (41), eindredacteur van weblog Nieuwwij.nl, ‘humanistisch moslim’ uit Hengelo, heeft geen plannen om te vertrekken, maar prijst zich wel gelukkig dat hij tweetalig is. “Ik kan, als het hier echt misgaat, ook nog in Turkije terecht. Dat zeg ik niet uit angst voor deportatie, maar voor het geval we hier worden weggepest. Kom op, wat doen we onszelf aan.” Volgens hem klinkt de wens om weg te gaan vooral onder jongeren. “Die moeten hun leven nog gaan beginnen.”
Verminderen
Anne Dijk: “Lang dacht ik: het zal zo’n vaart niet lopen met de moslimhaat. Ik kon niet geloven dat het mainstream zou worden. Maar nu Trump aan de macht is en de PVV alsmaar groter wordt in de peilingen, wordt het wel heel concreet. Het gaat nu over van woorden naar daden. Vorige week werd in debatcentrum De Balie openlijk door academici over ‘oplossingen’ gefilosofeerd. Was het eerst nog: ‘de islam is slecht’, of ‘de Koran moet weg’, nu gaat het over het verminderen van het aantal moslims. Ging het eerst om de ideologie, nu gaat het om de mensen.
Die ontwikkeling zie ik ook in de bedreigingen die ik krijg. Eerst moest ik bevrijd worden van mijn achterlijke geloof, nu wordt er in fascistische termen over uitroeiing gesproken. Je kunt denken: het zijn maar tweets, maar het is heel zwaar om dat soort dingen te lezen. Om die reden wijs ik acht van de tien verzoeken voor televisie-interviews af. Sorry, maar ik heb ook een fulltime baan, en beperkte energie. Ik ben ook een mens.”
Enis Odaci: “De media spelen ook een kwalijke rol, omdat ze allerhande generalisaties over de islam verspreiden. Elke misstand in de islam wordt opgeblazen tot wezenlijk voor de religie. Nuance is nodig.”
Anne Dijk: “Wat ook niet helpt, is dat de gemiddelde Nederlander geen moslimvrienden heeft. Van mij als kritische en feministische gelovige hebben ze nog nooit gehoord. De enige moslims die ze kennen zijn terroristen van Al Qaida of IS die ze op tv zien. Ik zie het nu overgaan van dehumanisering van moslims naar discriminatie als oplossing.”
Wantrouwen
Cemil Yilmaz: “Ik heb met verbijstering aangezien hoe passief Nederland reageerde op het verkiezingsprogramma van de PVV. Men was meer druk met de vorm, dat het slechts een A4’tje was, dan met de inhoud. Ik noem het een nationaalsocialistisch en racistisch plan. Het bevat verkiezingsbeloftes over de islam en moslims, waaronder een verbod op de Koran. Om die te realiseren moeten vier artikelen van onze Grondwet overtreden worden: de artikelen over godsdienstvrijheid, persvrijheid, het gelijkheidsbeginsel en de vrijheid van onderwijs. Maar het frappante is: daar hoor je niet of nauwelijks iemand over. Waarom wordt hier geen probleem van gemaakt, dit gaat toch regelrecht in tegen de Grondwet?”
Dan heb ik het nog niet over de manier waarop de PVV partijen als de VVD en het CDA heeft beïnvloed en geïnspireerd om hun retoriek over te nemen. Ik dacht dat we in Nederland één waren, maar ook die partijen spreken nu in termen van ‘wij’ en ‘zij’, waarbij de subtekst is dat moslims er niet bij horen. Na de brief van Rutte, waarin hij precies dat doet, werden mensen om me heen wakker. Ik heb een zus die zich nooit, maar dan ook echt nooit met maatschappelijke thema’s bezighoudt. ‘Hè? Maar waar heeft hij het over?’, was haar reactie op Ruttes brief. Ze voelde voor het eerst angst. Ja, dan ben ik gealarmeerd.”
Enis Odaci: “Ik weet niet of je het woord ‘nationaalsocialisme’ moet gebruiken voor het verkiezingsprogramma van de PVV. Maar het is er wel een opmaat naar. Het is een blauwdruk voor een samenleving die gebaseerd is op discriminatie. Dat is levensgevaarlijk. Tel daarbij op dat boegbeelden, invloedrijke figuren zoals de minister-president, met zijn brief, er momenteel voor kiezen om niet te binden, maar elkaar op basis van wantrouwen te bekijken.”
In de VS zie je nu hoe kwetsbaar de democratie is. Het gaat hard: de president heeft een keihard moslimverbod uitgevaardigd. We hebben het toch vaak over de bezorgde burger? Nou, die is tegenwoordig islamitisch. Het is zo gebeurd, hè? We zijn een minderheid van 800.000 mensen. Ik vraag me af: Moet jij beschermd worden tegen dat kleine groepje moslims dat een sharia wil, of moet ik tegen jou beschermd worden?”
Zondebok
Anne Dijk: “Bij het debat in De Balie werd openlijk gefilosofeerd over een Grondwetswijziging, en pleitte een van de uitgenodigde sprekers ervoor dat we als Nederland uit een paar verdragen moesten stappen. Sorry, maar waar was Nederland ook weer op gestoeld? Op vrijheid van godsdienst. Daar is Nederland mee begonnen, daar is Nederland voor opgericht. Wie strijdt er dan voor Nederland? Dat vraag ik me echt af. Wie tornt er hier dan aan onze identiteit?”
Enis Odaci: “Zo zei VVD-fractieleider Halbe Zijlstra een tijdje geleden op de radio: de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens zijn aan een ‘update’ toe. Ik vrees dat dat neerkomt op morrelen aan het gelijkheidsbeginsel. En dan worden moslims gezien als gevaar? Het zijn politici zelf die de rechtsstaat aan het omverwerpen zijn.”
Cemil Yilmaz: “Ik zie talloze overeenkomsten met de jaren dertig. Er is een gevoel van ontevredenheid, waarbij een bevolkingsgroep, nu de moslims, overal de schuld van krijgt. Nu heeft elk tijdperk heeft zijn eigen zondebok. Communisten waren een tijd niet populair, vervolgens de Molukkers, toen waren het de Surinamers, enzovoorts. Het verschil zit hem in de mate waarin het nu gebeurt. Het wordt massaler. Dat is angstwekkend.”
Anne Dijk: “In de Balie ging het ook over een oplossing voor het islamprobleem: het uitzetten van moslims, om te beginnen de beroepsmoslims en islamologen. Ik ben straks dus als eerste aan de beurt. Zo ging het in de jaren dertig ook: eerst de denkers, dan het volk. Het begon niet met de gaskamers. Ik zei dit vijf jaar geleden ook al, maar dan bij vrienden aan tafel. Nu durf ik het hardop op te zeggen. Wat moet er nog gebeuren voordat Nederland wakker wordt?”
Bron: Trouw.nl
Team al-Yaqeen
6 februari 2017